Kataloglar va uning turlari. Kataloglar tuzish tartibi Reja Kataloglar haqidagi tushuncha Arxiv hujjatlarini kataloglashtirish

Kataloglar va uning turlari . Kataloglar tuzish tartibi

Reja
1. Kataloglar haqidagi tushuncha
2. Arxiv hujjatlarini kataloglashtirish
3. Kataloglarning turlari
4. Kataloglashtirish uchun hujjatlarni tanlab olish va axborotni bayoni
qilish usuli
Xulosa.

Kirish.
Kataloglar tarixi
Katalog arxiv ma’lumotnomalarining bir turidir.
Unda hujjatlar haqidagi (kartochkalarga yozilgan) axborotlar mavzular, tarmoqlar bo’yicha guruhlashtirilgan bo’ladi. Kataloglar alohida bir fondga, arxivning barcha fondiga,
bir necha arxivlarga va xatto respublika davlat arxiv fondiga tuzilishi mumkin.
Katalog fondlararo, arxivlararo ma’lumotnoma hisoblanadi. U arxiv ma’lumotnomalari orasida muhim o’rin tutadi. Kataloglar bir arxivning fndlari to’risida, shuningdek bir necha arxivlarda saqlanayotgan hujjatlar tarkibi va mazmuni haqida to’la ma’lumotlar olish imkonini beradi. Arxivlarda kataloglar arxiv ilmiy ma’lumotnoma apparatining tarkibiy qismi hisoblanadi.Kataloglar haqidagi tushuncha. Xar bir davlat arxivida hujjatlarni kataloglashtirish ishlari amalga oshiriladi. Arxiv hujjatlarini kataloglashtirish deganda kataloglar tuzish. jarayonida bajariladigan barcha ishlar, ya’ni kataloglarni tuzish tarh (sxema) larini
ishlab chiqish, hujjatlarni topish, tanlab olish, bayon qilish, shuningdek kataloglar Kataloglar o’ziga xos tuzilishga egadir. Odatda kataloglar tuzish jarayonida
hujjatlar haqidagi ma’lumotlar, tarmoqlar, mavzular, familiyalar yoki sanalar
bo’yicha joylashtirilib, ularning har biri katalogning alohida bo’limi yoki bo’lagini
tashkil etadi.
Kataloglar tuzilishini hujjatlar haqidagi axborotlar turkumi tarhlari
belgilaydi. Hujjatlar xakidagi axborotlarni turkumlash tarhi yozma yoki grafikali hujjatdir.
Tarh ma’lum mantiq bilan joylashtirilgan va hujjatlardan olingan axborotlarni shu bo’laklar bo’yicha joylashtirishga muljallangan katalogning turkum bo’laklari ro’yxatidir. Mana shu tarh orkali hujjatlarni o’rganish, kartochkalarga bayon qilish va kartochkalarni katalogda joylashtirish amalga oshiriladi. Katalogning turkum tarhi hujjatlarni topish, bayon qilish ishlaridan oldin tuziladi. Tarh bo’laklari ma’lumotnoma tuzuvchilar, mutaxassislar ishtirokida aniqlanadi va belgilanadi. Turkum tarhi qancha to’la, mukammal, chuqur ishlangan bo’lsa, hujjatlar mazmunini shuncha aniq ochib berish imkoni tugiladi. turlarini, ularni tuzish usullarini aniqlash ishlari nazarda tutiladi.

1789-yil noyabrda, davomida Frantsiya inqilobi davrida Fransiyani dekristianlashtirish, diniy uylardan barcha kitoblarni yig'ish jarayoni boshlandi. Ushbu kitoblardan ommaviy kutubxonalarning yangi tizimida foydalanish barcha kitoblar ro'yxatini o'z ichiga olgan. O'yin kartalarining orqa qismida har bir kitob uchun bibliografik ma'lumotlar mavjud edi va bu inventarizatsiya "1791 yildagi frantsuz katalogi kodi" deb nomlandi.

Ingliz ixtirochisi Frensis Ronalds 1815 yilda o'sib borayotgan kitoblar to'plamini boshqarish uchun kartochkalar katalogidan foydalanishni boshladi, bu tizimning birinchi amaliy ishlatilishi deb nomlandi. 1800-yillarning o'rtalarida, Natale Battezzati Italiya noshiri, kitob sotuvchilari uchun kartalar tizimini ishlab chiqdi, unda kartalar mualliflar, unvonlar va mavzularni aks ettirdi. Ko'p o'tmay, Melvil Devi va boshqa amerikalik kutubxonachilar kartochkalar katalogini juda kengaytira olishlari sababli g'olib chiqa boshladilar. Ba'zi kutubxonalarda kitoblarning kattaligi bo'yicha kataloglar tuzilgan, boshqa kutubxonalarda faqat muallifning ismiga asoslanib tashkil etilgan. Bu kitob qidirishni qiyinlashtirdi.
Ning birinchi soni Kutubxona jurnali, rasmiy nashr Amerika kutubxonalari assotsiatsiyasi, kutubxonalar oldida turgan eng dolzarb muammolar standartlashtirilgan katalog va markazlashtirilgan katalogni boshqarish agentligining etishmasligi ekanligi aniq ko'rsatib o'tdi. Standartlashtirish masalasiga javoban ALA tez orada Garvard va Boston Athenaeum-da ishlatilgan 2 dan 5 dyuymgacha (5 sm × 13 sm) "Garvard College-size" kartalarini tavsiya qiladigan qo'mita tuzdi. Shu bilan birga, xuddi shu hisobotda, qo'mita, taxminan 3 dyuym 5 dyuym (8 sm × 13 sm) kattaroq kartani afzal ko'rishni taklif qildi. O'n to'qqizinchi asrning oxiriga kelib, kattaroq karta g'olib chiqdi, asosan 3 dan 5 dyuymli (8 sm × 13 sm) karta allaqachon pochta kartalari uchun ishlatiladigan "pochta hajmi" edi.
Hujjatlar haqidagi axborotlar katalogda kartochka