Favqulodda vaziyatlar, ularning ta’rifi, turlari va hususiyatlari

hayot faoliyati xavfsizligi fanining maqsad va vazifalari

Reja:

• Fanning maqsad va vazifalari
• Favqulotda vaziyatlar haqida tushuncha
• Favqulotda vaziyatlarning turlari va ular yuz berganda harakalanish qoidalari.

Favqulodda vaziyat (FV)

• ma’lum hududda yuz bergan falokat, halokat va boshqa turdagi ofatlar natijasida kishilarning о‘limiga, salomatligiga, tevarak-atrofdagi tabiiy muhitga sezilarli moddiy zarar yetkazuvchi, odamlarning turmush sharoitini buzilishiga olib keladigan holatdir.

Favqulodda vaziyatlar xavfining tarqalish tezligiga kо‘ra, ular quyidagi guruhlarga bо‘linadi:

• a) tasodifiy FV - yer silkinishi, portlash, transport vositalardagi avariyalar va boshqalar;
• b) shiddatli FV - yong‘inlar, zaharli gazlar otilib chiquvchi portlashlar va boshqalar;
• v) mо‘tadil (о‘rtacha) FV - suv toshqinlari, vulqonlarni otilib chiqishi, radiaktiv moddalar oqib chiquvchi avariyalar va boshqalar;
• g) ravon FV - sekin-asta tarqaluvchi xavflar: qurg‘oqchilik, epidemiyalarning tarqalishi, tuproqning ifloslanishi, suvning kimyoviy moddalar bilan ifloslanishi va boshqalar.

Favqulodda vaziyatlar yana tarqalish miqyosiga (shikastlanganlar soniga hamda moddiy yо‘qotishlar miqdoriga qarab) kо‘ra 4 guruhga bо‘linadi:

• Lokal (obyekt miqyosidagi) FV;
• Mahalliy FV;
• Respublika (milliy) FV;
• Transchegaraviy (global) FV ;

Lokal favqulodda vaziyat

• biror obyektga taalluqli bo lib, uning miqyosi о‘sha obyekt hududi bilan chegaralanadi. Bunday vaziyat natijasida 10 nafardan ortiq bо‘lmagan odam jabrlangan yoki 100 nafardan ortiq bо‘lmagan odamning hayot faoliyati sharoitlari buzilgan, yoxud moddiy zarar favqulodda vaziyat paydo bо‘lgan kunda eng kam oylik ish haqi miqdorining 1 ming baravaridan ortiq bо‘lmagan miqdorni tashkil etgan hisoblanadi. Bunday FV oqibatlari shu obyekt kuchi va resurslari bilan tugatiladi.