Reja: Favqulodda vaziyat tushunchasi

Favqulodda vaziyat va ularning

turlari

Ma’ruzachi: CHDPU talabasi Djurabekova Shaxrizoda
2022

Reja:

1. Favqulodda vaziyat tushunchasi

2. Favqulodda vaziyatlarning tarqalish tezligiga va miqyosiga ko‘ra turlari

3. Favqulodda vaziyatlarning tasnifiga ko‘ra turlari

Favqulodda vaziyat (FV) - ma’lum hududda yuz bergan falokat, halokat va boshqa turdagi ofatlar natijasida kishilaming o‘limiga, salomatligiga, tevarak-atrofdagi tabiiy muhitga sezilarli moddiy zarar yetkazuvchi, odamlaming turmush sharoiti buzilishiga olib keladigan holatdir.

Favqulodda vaziyat (FV) - ma’lum hududda yuz bergan falokat, halokat va boshqa turdagi ofatlar natijasida kishilaming o‘limiga, salomatligiga, tevarak-atrofdagi tabiiy muhitga sezilarli moddiy zarar yetkazuvchi, odamlaming turmush sharoiti buzilishiga olib keladigan holatdir.

0‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1998-yil 27-oktabrdagi 455-sonli «Texnogen, tabiiy va ekologik tusdagi favqulodda vaziyatlaming tasnifi to‘g ‘risida»gi qarorida mamlakatimiz hududida sodir bo‘lishi mumkin bo‘lgan barcha turdagi favqulodda vaziyatlar tasniflab berilgan.

0‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1998-yil 27-oktabrdagi 455-sonli «Texnogen, tabiiy va ekologik tusdagi favqulodda vaziyatlaming tasnifi to‘g ‘risida»gi qarorida mamlakatimiz hududida sodir bo‘lishi mumkin bo‘lgan barcha turdagi favqulodda vaziyatlar tasniflab berilgan.

Favqulodda vaziyatlar xavfining tarqalish tezligiga ko‘ra, ular quyidagi guruhlarga bo‘linadi:

Favqulodda vaziyatlar xavfining tarqalish tezligiga ko‘ra, ular quyidagi guruhlarga bo‘linadi:

• tasodifiy FV - yer silkinishi, portlash, transport vositalaridagi avariyalar va boshqalar;
• shiddatli FV - yong‘inlar, zaharli gazlar otilib chiquvchi portlashlar va boshqalar;
• mo‘tadil (o‘rtacha) FV - suv toshqinlari, vulqonlaming otilib chiqishi, radiofaol moddalar oqib chiquvchi avariyalar va boshqalar;
• ravon FV - sekin-asta tarqaluvchi xavflar: qurg‘oqchilik, epidemiyalaming tarqalishi, tuproqning ifloslanishi, suvning kimyoviy moddalar bilan ifloslanishi va boshqalar.

Favqulodda vaziyatlar уana tarqalish miqyosiga (shikastlanganlar soniga va moddiy yo ‘qotishlar miqdoriga qarab) ko‘ra 4 guruhga bo‘linadi:

Favqulodda vaziyatlar уana tarqalish miqyosiga (shikastlanganlar soniga va moddiy yo ‘qotishlar miqdoriga qarab) ko‘ra 4 guruhga bo‘linadi:

• Lokal (obyekt miqyosidagi) FV.
• Mahalliy FV.
• Respublika (milliy) FV.
• Transchegaraviy (global) FV.

Favqulodda vaziyatlar tasnifiga ko‘ra (sababi va kelib chiqish manbayiga ko‘ra):

• Tabiiy tusdagi FV.
• Texnogen tusdagi FV
• Ekologik tusdagi FV larga bo’linadi.

Tabiiy tusdagi favqulodda vaziyatlarga 3 xil turdagi xavfli hodisalar kiradi:

Tabiiy tusdagi favqulodda vaziyatlarga 3 xil turdagi xavfli hodisalar kiradi:

• 1) geologik xavfli hodisalar: zilzilalar, yer ko‘chishlari, tog‘ o‘pirilishlari va boshqa xavfli geologik hodisalar;
• 2) gidrometeorologik xavfli hodisalar: suv toshqinlari, sellar, qor ko‘chkilari, kuchli shamollar (dovullar), jala va boshqa xavfli gidrometero 1 ogiк hodisalar;
• 3) Favqulodda epidemiologik, epizootik va epifitotik vaziyatlar alohida xavfli infeksiyalar (o‘lat, vabo, sarg‘ayma, isitma), yuqumli kasalliklar, rikketsiyalar-epidemik toshmali terlama, Bril kasalligi, zoonoz infeksiyalar - Sibir yarasi, quturish, virusli infeksiyalar - SPID.

Texnogen tusdagi favqulodda vaziyatlarga 7 xil turdagi vaziyatlar kiradi:

Texnogen tusdagi favqulodda vaziyatlarga 7 xil turdagi vaziyatlar kiradi:

• transportlardagi avariyalar va halokatlar

2) kimyoviy xavfli obyektlardagi avariyalar

3) yong‘in-portlash xavfi mavjud bo‘lgan obyektlardagi avariyalari

4) energetika va kommunal tizimlardagi avariyalar

5) bino va inshootlarning birdan qulab tushishi bilan bog‘Iiq avariyalar

6) radioaktiv va boshqa xavfli hamda ekologik jihatdan zararli moddalardan foydalanish yoki ulami saqlash bilan bog‘liq avariyalar

7) gidrotexnik inshootlardagi halokatlar va avariya

Ekologik tusdagi favqulodda vaziyatlar. Ekologik tusdagi FVlar asosan 3 xil bo‘ladi:

• Quruqlik (tuproq, yer osti)ning holati o‘zgarishi bilan bog‘liq vaziyatlar
• Atmosfera (havo muhiti) tarkibi va xossalari o‘zgarishi bilan bog‘liq bo‘lgan vaziyatlar
• Gidrosfera holatining o'zgarishi bilan bog‘liq vaziyatlar

E’tiboringiz uchun rahmat!