Antibiotiklar reja: Antibiotiklar haqida tushuncha

Antibiotiklar

REJA:

1. Antibiotiklar haqida tushuncha.

2. Antibiotiklarning ta'sir etish mexanizmi.

3. Zamburuglardan olinadigan antibiotiklar.

4. Bakteriyalardan va aktinomitsetlardan olinadigan antibiotiklar.

5. Hayvonlardan olinadigan antibiotiklar.

6. Yuqori o`simliklardan olinadigan antibiotiklar.

Antibiotiklarni (grekcha suz bulib «anti» — karshi, «bios» — xayot degan ma'noni anglatadi) kupincha tuprokda yashoovchi aktinomitsetlar, mogorlar, sporalik va sporasiz mikroblar, usimliklar va xayvon organizmlari xosil kiladi.

Antibiotiklar bir kator sezgir mikroblarga ta'sir etib, ularning rivojlanishini va bioximiyaviy aktivligini pasaytiradi. Antibiotiklarniig mikroblarga ta'siri xar xil bulishi mumkin. Bir xil antibiotiklar mik-roblarga ta'sir etib, ularning kupayishiga yul kuymaydi. Antibiotikning bunday ta'sir etishi bakteriostatik ta'¬sir deyiladi. Antibiotiklar mikroblarga kuchli ta'sir etib, ularni uldirishi xam mumkin. Antibiotikning bun¬day ta'sir etishi bakteritsid ta'sir etish deyiladi. Ayrim antibiotiklar mikrobni eritib yuborishi xam mumkin, bunday ta'sir etish bakteriolitik tasir etish deyiladi. Gramm-musbat bakteriyalarga ta'sir etuvchi antibiotiklar bilan bir katorda gramm-manfiylarga xam ta'sir etuvchi antibiotiklar bor. Agarda antibiotiklar gramm-manfiy va gramm-musbat mikroblarning kupchilik turlariga ta'sir etsa, bu bakteriyalarga keng kulamda ta'sir etuvchi antibiotiklar deyiladi, aksincha, oz turdagi mik¬roblarga ta'sir etsa — oz kulamda ta'sir etuvchilar deyiladi.

Rus olimi V. A. Manassein (1871) yashil mogorning bakteriyalarga ta'sir etishini uz tajribalarida tasdiklagan. 1872 yilda esa A. G. Polotebnov yiringli yaralarni yashil mogor bilan davolagan. M. G. Tartakovskiy (1904) tovuklarning pasterellez kasalligini penitsilium mogorining maxsuloti bilan davolagan. Angliyalik olim Fleming (1928) ozik muxitida rivojlangan yashil mogor atrofida stafilokokklarning rivojlanib usmaganligi, ya'ni ulariing antagonizminn aniklagan. Sut kislotasi xosil kiluvchi mikroblar sut kislotasi xosil kilishdan tashkari, ulardan yukori temperatura va kislotalarga chidamli va kupchilik mikroblarga xalokatli ta'sir etuvchi antibiotiklar tayyorlanadi.