Aminokislotalarning dekarboksillanishi va biogen aminlarning hosil bo’lishi

Aminokislotalarning dekarboksillanishi va biogen aminlarning hosil bo’lishi. Almashinadigan aminokislotalar va tarkibida azot saqlovchi oqsil bo’lmagan birikmalarning hosil bo’lishi


Reja:


1. Aminokislotalarning dekarboksillanishi va biogen aminlarning hosil bo’lishi.

2. Almashinadigan aminokislotalar biosintezi.

3. Kreatinning sintezi va parchalanishi.

4. Gistamin, serotonin hosil bo’lishi va ahamiyati.

5. Gamma-aminomoy kislota va uning nerv impulslarini o’tkazishdagi ahamiyati.

1. Aminokislotalarning dekarboksillanishi va biogen aminlarning hosil bo’lishi. Aminokislotalar karboksil guruhining CO₂ ko’rinishida ajralish jarayoniga dekarboksillanish, ushbu jarayon natijasida hosil bo’ladigan mahsulotlar yuqori biologik faollikka ega bo’lib, biogen aminlar deyiladi.

To’qimalarda quyidagi aminokislotalar va ularning unumlari dekarboksillanishga uchraydi: tirozin, triptofan, 5-oksitriptofan, valin, serin, gistidin, glutamat va γ- oksiglutamat, 3,4-oksifenilalanin, sistein, arginin, ornitin, S-adenozilmetionin va α-aminomalonatlar.

Aminokislotalarning dekarboksillanish reaktsiyalari qaytmas reaktsiyalardir; ularni maxsus fermentlar dekarboksilazalar katalizlaydi, kofermenti transaminazalar singari piridoksalfosfatdir:

dekarboksilaza

R – CH – COOH R – CH₂ – NH₂ + CO₂

(PALF)

NH₂

aminokislota biogen amin
Dekarboksillanish mahsuloti aminlar hisoblanadi, ular yuqori biologik faollikka ega bo’lgani uchun biogen aminlar deb ataladi. Ko’pchilik mediatorlar bu guruh birikmalariga kiradi.

Biogen aminlarning zararsizlantirish yo’llaridan biri – ularning aminooksidazalar ishtirokida oksidlanishli dezaminlanishi hisoblanadi:

O

R – CH₂ – NH₂ + O₂ + H₂O aminooksidaza R – C + NH₃ + H₂O₂

H

Aminooksidazalar ikki turda bo’ladi: monoaminooksidaza (MAO) va diaminooksidaza (DAO). Monoaminooksidazalarning kofermenti FAD, diaminooksidazalarning kofermenti esa – piridoksalfosfat (reaktsiya uchun Cu²⁺ ionlari zarur). MAO hujayra mitoxondriyasi bilan bog’liq, DAO esa sitoplazmada joylashgan. Bu fermentlar kam miqdorda qonda ham bo’ladi. MAO birlamchi, ikkilamchi va uchlamchi aminlarni; DAO esa gistamin, putrestsin, kadaverin va kam darajada alifatik aminlarni faolsizlantiradi. Biogen aminlarning dezaminlanish mahsulotlari – aldegidlar aldegiddegidrogenazalar yordamida organik kislotalargacha oksidlanadi:

O

R – C + HAD∙H + H⁺ + H₂O R – COOH + NAD⁺

H