Abituriyentlar uchun o’zbekiston tarixidan dastur

---

ABITURIYENTLAR UCHUN O’ZBEKISTON TARIXIDAN DASTUR

 

 

 

I. 

O’zbekiston – insoniyat sivilizasiyasining qadimgi o’choqlaridan biri 

 

Sivilizatsiya  tushunchasi.  Qadimiy  sivilizatsiyalar  moddiy  va  ma’naviy 

taraqqiyot  darajasi  sifatida  anglanishi  lozimligi.  Ilk  sivilizatsiyalarning  asrlar 

davomida  shakllanishi.  Ibtidoiy  jamoa  tuzumi,  uning  tarixiy  davrlari.  Hozirgi 

zamon qiyofasidagi odamning shakllanish bosqichlari, dastlabki makonlari.  

Ibtidoiy jamoa tuzumi, ibtidoiy to’da, urug’, matriarxat, patriarxat tushunchalari.  

Eng qadimgi tuzumni davrlashtirish. Paleolit, mezolit, neolit, eneolit, bronza va 

temir    davrlarlari.  Eng  qadimgi  ilk  tosh  davrida  yashagan  ajdodlarimiz  izlarining 

Seleng’ur,  Teshiktosh  va  boshqa  manzilgohlardan  topilishi.  Odamzod 

taraqqiyotida olovning kashf etilishi va o’q-yoy ixtiro qilinishining ahamiyati. Ona 

urug’i  (matriarxat)  davrining  boshlanishi,  uning  insoniyat  tarixidagi  ahamiyati. 

Termachilikdan  dehqonchilik  va  chorvachilikka  o’tilishi  va  uning  ahamiyati, 

xunarmandchilikning 

yuzaga 

kelishi. 

O’lkamizda 

chorvachilikdan 

dehqonchilikning  va  dehqonchilikdan  hunarmandchilikning  ajralib  chiqishi,  uning 

ijtimoiy  taraqqiyotdagi  o’rni.  O’lkamizda  metallning  kashf  etilishi,  sug’orma 

dehqonchilik, paxtachilik va ipakchilikning yuzaga kelishi. 

O’lkamiz  tarixiga  oid  yunon,  eron,  hind,  arman  va  xitoy  manbalaridagi 

ma’lumotlar. 

Ota urug’i – patriarxatning vujudga kelishi, uning sabablari. 

O’zbekiston  hududida  eng  qadimgi  shaharlar  xarobalarining  Turkmanistonda, 

Xorazmda,  Surxondaryoda,  Qashqadaryoda  va  Farg’onada  topilishi.  Shahar 

madaniyatining  bu  yerda  3  ming  yil  burun  shakllana  boshlaganligi.  Samarqand, 

Buxoro, Xiva, Marv, Xo’jand, Termiz, Toshkent, Qo’qon kabi shaharlarning paydo 

bo’lishi. 

Dastlabki diniy e’tiqodlar.  Animizm, totemizm, shamanizm, fetishizm, magiya. 

Zardushtiylikning  paydo  bo’lishi,  uning  Markaziy  Osiyo  xalqlari  tarixidagi  o’rni. 

“Avesto” – tarixiy adabiy yodgorlik. San’atning vujudga kelishi: tosh qoyalardagi 

rasmlar.  Miloddan  avvalgi  V-IV  asrlarda  dastlabki  yozuvlarning,  xususan, 

Xorazm, So’g’d yozuvlarining paydo bo’lishi. Xalq og’zaki ijodi. 

Markaziy  Osiyo,  Mesopotamiya,  Misr,  Eron,  Yunoniston,  Xitoy,  Hindiston 

madaniyatlarining o’zaro ta’sir.