4 мавзу. Материал харажатлари ҳисоби reja Материалларни бошқариш жараёнини тушунишга 2Материалларни ҳисобга олишнинг узлуксиз ва даврий тизимини фарклашга 3Ишлаб чикаришга бериладиган материаллар кийматини баҳолаш

МАТЕРИАЛ ХАРАЖАТЛАРИ ҲИСОБИ

А.А.Эрматов

Режа:

1. Материалларни cотиб олиш сақлаш ишлаб чиқаришга бериш.

2. Сарф қилинган материаллар қийматини баҳолаш.

Материал харажатлари

Бевосита

• Хом - ашё
• Ярим тайёр махсулот

Билвосита

• Бутловчи материаллар
• Мойлаш материаллари

Материалларни сотиб олиш

Ишлаб чиқариш бўлимлари талабномаси
Ишлаб чиқариш бюджети
Таъминот бўлими
Мол етказиб берувчи
Материалларни қабул қилиб олиш бўлими

МАТЕРИАЛЛАРНИ ХАРИД ҚИЛИШ, САҚЛАШ ВА ИШЛАБ ЧИҚАРИШГА БЕРИШ

Материаллар - бу ишлаб чиқариш жараёнида бир марта иштирок этадиган ва бир ишлаб чиқариш циклида қатнашиб ўз кийматини янги яратилаётган маҳсулотга ўтказидиган меҳнат буюмларидир.

Бевосита (асосий) материаллар - маҳсулот ишлаб чиқариш учун фойдаланиладиган хом ашё. Автомобиль корпуси тайёрланадиган пўлат лист бунга мисол бўла олади.

Билвосита материаллар - бу ишлаб чикаришда истеъмол қилинадиган захиралар, масалан мойлаш материаллари, гайкалар, винтлар ҳамда хўжалик юритишда фойдаланиладиган бошқа материаллардир. Билвосита материаллар ишлаб чиқариш устама харажатларининг бир қисмини ташкил этади.

Материалларини харид қилиш

Материалларни корхонага келишини харид бўлими назорат қилади, бу бўлим материал етказиб берувчи ташкилотлар шартнома мажбуриятларини бажариш, материаллар сифати ва камомади бўйича уларга даъво расмийлаштириш, юклар корхона омборига ўз вақтида етиб келмаса, уларни қидириш билан шуғулланади. Харид қилиш жараёни материалларга эҳтиёжи бўлган бўлинмаларнинг талабнома бериши билан бошланади. Унда қандай материал, қанча миқдорда кераклиги кўрсатилади. Тегишли шахс талабномани маъқуллагандан сўнг ҳужжатнинг бир нусхаси харид бўлимига юборилади. Харид учун маъсул хизматчи ўзидаги мавжуд ахборотдан фойдаланиб, тегишли материал етказиб берувчини танлайди, шундан сўнг харидга буюртма тузади, унда буюртмачи талаб қилаётган материалларга оид ахборот кўрсатилади. Харид қилишга буюртманинг бир нусхаси шу ҳужжатдаги маълумотларни олинган товарлар миқдорига солиштириш учун қабул қилувчи бўлимга юборилади.