4 мавзу. Материал харажатлари ҳисоби reja Материалларни бошқариш жараёнини тушунишга 2Материалларни ҳисобга олишнинг узлуксиз ва даврий тизимини фарклашга 3Ишлаб чикаришга бериладиган материаллар кийматини баҳолаш

Ўртача қиймат усули (АVЕСО)

Сарфлаш учун мўлжалланган материалларнинг тўлиқ қийматини шу материалнинг бирликлари миқдорига тақсимлаш йўли билан ҳисобланади.

Натижада моддий заҳираларнинг ўртача қийматини топамиз, шунга мувофиқ равишда ишлаб чиқаришга берилган материаллар баҳоланади ва ҳисобот даври охиридаги қолган заҳираларнинг баҳоси аниқланади.

Наъмунавий мисол

Материалларнинг харид қилинган вақти	Бирлик миқдори	Бирликка харажат, сўм		Умумий харажатлар сўм
2- мартда	2000	4,00		8000
15- мартда	6000	4 40		26400
10- мартда	9000	4 75		9500
Заҳираларнинг жами	10000			43900
Бирликнинг ўртача қиймати = 43900/10000=4,39
Ой охирига заҳиралар, б.- 6000 бирлик
Ой охирига заҳиралар, сўм. 6000x4,39 = 26 340 сўм
Ҳакикатда материаллар танархи			17 560 сўм
минус: ой охиридаги захира			43 900 сўм
Ишлаб чиқаришдаги материалларнинг таннархи			26 340 сўм

НИФО (NIFO) усули

Бу нархни алмаштириш усули бўйича ҳисоблашга ўхшашдир. Бу усулда материални ишлаб чиқаришга бериш қийматини олинган пайтдаги қийматга тенглаштириш учун тузатиш киритиш зарур.

Меъёрий қиймат усули

Бу усулда ишлаб чиқаришга берилган материаллар меъёрий қиймат бўйича баҳоланади. Ҳакиқий нарх билан меъёрий қиймат ўртасидаги фарқ алоҳида оғиш ҳисобида тўпланиб боради.

Материал захираларини бошқариш жараёни

Материалга буюртма бериш вақти чизмаси

Буюртмаларнинг оптимал миқдорини аниқлаш формуласи

Бу ерда:

Х - буюртманинг тежамли миқдори

Со - буюртма бўйича шартли – доимий харажатлар

D - йиллик талаб (доналарда)

Сн - йил давомида материал бирлигини сақлаш харажатлари

1 июлда	Олинди	2000 бирлик, ҳар бири 1000 сўм
9 июлда	Олинди	520 бирлик, ҳар бири 1500 сўм
18 июлда	Берилди	1400 бирлик
5 августда	Олинди	800 бирлик, ҳар бири 1150 сўм
22 августда	Олинди	600 бирлик, ҳар бири 1250 сўм
15 сентябрда	Берилди	1240 бирлик
14 октябрда	Берилди	480 бирлик
8 ноябрда	Олинди	1000 бирлик, ҳар бири 1100 сўм
24 ноябрда	Берилди	760 бирлик

Компаниясида 2020 йил 5 ойи давомида қуйидаги миқдорда хом-ашё харид қилди ва ишлаб чиқаришга берди:
Хом-ашёнинг ой бошига даслабки қолдиқ захираси бўлмаган.
Талаб қилинади:
5 ой ичида ишлаб чиқаришга берилган хом ашёни ва давр охирида қолган хом-ашё захираси қийматини FIFO, LIFO, ўртача қиймат усулларидан фойдаланиб баҳоланг.
Эътиборингиз
учун раҳмат