Bog'liq xalqaro moliya munosabatlari 21 04 2022 (4)
3
MUNDARIJA
KIRISH............................................................................................ 4 I BOB. XALQAROMOLIYATASHKILOTLARIFAOLIYATI RIVOJLANISHINING UMUMNAZARIYASOSLARI............ 7 Xalqaro moliya tashkilotlarining tasniflanishi, nazariy va
tashkiliy-huquqiy asoslari................................................................. 7 Jahon banki guruhi va uning tarkibidagi tashkilotlar faoliyati........ 15
II BOB. XALQARO MOLIYA TASHKILOTLARI BILAN O‘ZBEKISTON O‘RTASIDAGI IQTISODIY MOLIYAVIY ALOQALARNI RIVOJLANTIRISH ISTIQBOLLARI 19
O‘zbekistonning xalqaro moliya tashkilotlari bilan istiqboldagi
hamkorlikni rivojlantirish yo‘nalishlari 19 Xalqaro moliya institutlari bilan hamkorlik aloqalarni yaxshilash orqali investitsiya loyihalarini moliyalashtirishni takomillashtirish
yo‘llari.............................................................................................. 24 XULOSA 30 FOYDALANILGANADABIYOTLARRO‘YXATI33
KIRISH Mavzuning asoslanishi va uning dolzarbligi. Mamlakatimiz mustaqillikka erishgach erkin ochiq bozor iqtisodiyotini shakllantirish, rivojlantish va takomillashtirish uchun zaruriy bo‘lgan siyosiy, huquqiy, ijtimoiiy-iqtisodiy va tashkiliy asoslarni barpo etish yo‘llari sifatida munosib tarixiy voqelikka aylandi. Shuningdek, mamlakatimizda investitsion muhitning tobora yaxshilanib borayotganligi hamda barqaror bank tizimining yaratilishi bilan xalqaro moliyaviy munosabatlar ko‘lami yanada kengayib borayotganligi, bu holat o‘z navbatida xalqaro moliya tashkilotlari va tijorat banklari o‘rtasida o‘zaro hamkorlik aloqalari yanada rivojlanishiga qulay shart-sharoit yaratmoqda. Hozirgi kunda mamlakatimizning xalqaro moliya tashkilotlari bilan aloqalarining rivojlanayotganligini ular tomonidan iqtisodiyotimizga qator yirik loyihalarga mablag‘lar amalga oshirayotganligda ko‘rish mumkin. Bu esa respublikamiz iqtisodiyotini taraqqiy etish bilan bir qatorda mamlakatimizning jahon iqtisodiyotidagi o‘rnini yanada mustahkamlanishiga zamin yaratmoqda.
Xususan, bu borada Prezidentimiz Sh.M.Mirziyoyev quyidagicha ta’kidlab o‘tgan: “Biz o‘zaro ishonch va manfaatlarni hisobga olish asosida xorijiy davlatlar, eng avvalo, qo‘shni davlatlar, shu bilan birga, xalqaro institutlar bilan yaqindan hamkorlik qilishni bugungi kun talablari darajasida tashkil etamiz”.1 Bugungi kunda mamlakatimiz va xalqaro moliya tashkilotlarining amaliy aloqalariga qisqacha to‘xtalib o‘tadigan bo‘lsak, Xalqaro valuta fondi (XVF), Jahon banki, Osiyo taraqqiyot banki, Islom taraqqiyot banki va shu kabi jahondagi yirik xalqaro moliya tashkilotlar bilan juda izchil va faol amaliy ishlar olib borilmoqda. Mazkur tashkilotlar mamlakatimizda olib borilayotgan keng ko‘lamdagi islohotlarning to‘g‘ri ekanligiga qat’iy ishonch hosil qilganliklari uchun ham o‘zaro mustahkam iqtisodiy aloqalarni izchil davom ettirmoqdalar.
Xalqaro moliya institutlaridan biri bo‘lgan Jahon bankining mamlakatimiz iqtisodiyotiga ajratayotgan mablag‘lari yildan yilga oshib bormoqda. 2016 yilda mazkur tashkilot tomonidan O‘zbekistonga yo‘naltirgan mablag‘lari 63 mln. AQSH dollarini tashkil etgan bo‘sa, 2017-yilda esa bu ko‘rsatkich 446 mln. AQSH dollarigayetgan. Joriy yilda esa mamlakatimizga Jahon banki tomonidan 940 mln.AQSH dollarlik yirik loyilarni amalga oshirishni ko‘zlaydigan shartnomalar tuzildi.
Mamlakatimizda o‘tgan yillar mobaynida tashqi iqtisodiy siyosatni rivojlantirish, huquqiy me’yoriy bazani takomillashtirish bo‘yicha amalga oshirilgan ishlarni ta’kidlab o‘tish lozim. Xususan, Prezidentimiz Sh. Mirziyoyevning 2017-yil 20-dekabrdagi “Xalqaro moliya institutlari bilan hamkorlikning samaradorligini yanada oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi 3439-sonli qarori xalqaro miqyosda amalga oshiriladigan iqtisodiy jarayonlarni rivojlantirishda muhim qadam bo‘ldi.
Yuqoridagilarni inobatga olgan holda O‘zbekiston Respublikasida yanada keng miqyosdagi hamkorlik aloqalarini kengaytirish maqsadida hamda boshqa yirik xalqaro iqtisodiy tashkilotlar bilan o‘zaro iqtisodiy aloqalarni o‘rnatish iqtisodiyotimizning jadal rivojlanishiga zamin yaratadi. Bu borada taklif va amaliy tavsiyalar ishlab chiqishning zarurligi mazkur magistrlik dissertatsiyasining dolzarbligini belgilaydi.