|
Mavzu: Iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida O’zbekistonda moliyaviy siyosatni takomillashtirish yo’nalishlari
MUNDARIJA
KIRISH……………………………………………………………………2
BOB. Davlatni moliyaviy siyosatni mohiyati va funktsiyalari
1.1 Iqtisodiyotni modernizatsiyalashning mazmun- mohiyati va uni tashkil etish bo’yicha xorij tajribasi………………………………………………………5
1.2 Moliyaviy siyosatning mohiyati, funktsiyalari va mexanizmlari………12
II. BOB. Iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida moliyaviy siyosatning roli va uni takomillashtirish yo’nalishlari
2.1 Makroiqtisodiy barqarorlikni ta’minlash moliya siyosatining roli………20
2.2 Iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish va iqtisodiyotni modernizatsiyalash moliya siyosatining ustuvor yo’nalishlari……………………………………26
XULOSA……………………………………………………………………..30
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR…………………………………..33
KIRISH
Mavzuning dolzarbligi. Ma’lumki, moliyaviy siyosatnini ishlab chiqish va hayotga tadbiq etish jarayonida davlatning oldida turgan vazifalarni bajarishga, jamiyat iqtisodiy manfaatlariga ta’sir etish shart-sharoitlari yaratiladi.
Mamlakatning moliyaviy siyosatni qator omillarga: tarixiy sharoitlar, iqtisodiyotning rivojlanish darajasi, siyosiy, iqtisodiy va ijtimoiy maqsadlar, ularga erishish muddatlari va hattoki milliy udumlarga ham bog’liq bo’ladi. Ijtimoiy hayotning evolyutsion rivojlanish va davlat tizimining barqarorlik davrida davlatning moliyaviy siyosatnii mavjud ijtimoiy munosabatlarni saqlab qolish va o’zgartirishga yo’naltirilgan. Inqilobiy o’zgarishlar davrida mavjud tizimni tezroq o’zgartirishdan manfaatdor siyosiy kuchlar uni buzish va yangi ijtimoiy munosabatlar tizimini shakllantirishga yo’naltirilgan siyosat olib boradilar. Moliyaviy siyosatni - bu davlat iqtisodiy siyosatining tarkibiy qismi bo’lib, moliyaviy resurslarni jalb etish, ularni taqsimlash, ishga solish va foydalanishga davlat orqali yo’naltirilgan barcha chora-tadbirlar yig’indisidir.
Moliyaviy siyosatnining muhim vazifasi - u yoki bu iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishning davlat rejasini yoki chora-tadbirlarini amalga oshirish uchun tegishli moliyaviy resurslar bilan ta’minlashdir. Bu siyosat iqtisodiy siyosatga bog’liq ammo bu moliyaviy munosabatlar sohasida davlatning mustaqil faoliyat ko’rsatadigan sohasi. Moliyaviy siyosatni mustaqil xususiyatga ega bo’lish bilan bir vaqtda davlat siyosatini har qanday istalgan ijtimoiy faoliyatni amalga oshirish uchun hoh ijtimoiy, hoh iqtisodiy, yoki xalqaro munosabatlar doirasida muhim vositadir.
Moliyaviy siyosatnining samaradorligini belgilash uchun jamiyatning ehtiyoji qanchalik qondirilganligi, qo’yilgan maqsadlar va vazifalar amalga oshirilganligi baholanishi lozim. YUqoridagi fikrlarni e’tiborga oladigan bo’lsak bitiruv malakaviy ishning dolzarb masalaga qaratilganligidan dalolat beradi.
Muammoning o’rganilganlik darajasi. Moliyaviy siyosatnining nazariyasi va amaliyotini ishlab chiqishda hamda undan foydalanishga imkon beradigan
tavsiyalar A.Baltina, V.Bogarov, V.Bukuta, YU.Lvov, M.Bunkina, V.Semenov, Dj.Van Xorn, SH.Gataulin, I.Alimov, D.G’ozibekov, A.Vahobov, T.Malikov, N.Haydarov, Z.Yo’ldoshev], S.Galitskaya, O.Rashidov, V.Xoyer, N.Vasilev, T.Karlin, V.Kovaleva, G.Kolpakova, SH.Abdullaeva, O.Sattorov, V. Rodionova, ye.SHabalin, M.Tkachuk, M.Romanovskiy, A. Troshin, T.Mazurina, V. Fomkina, V.Litovchenko, V.Senchagova, A. Arxipova, O.Vrublevskaya, B.Sabanti, A. Gryaznova, ye.Markina, B. Tuxliev, L. Alieva , S.Aliev asarlarida keltirilgan bo’lib, ular tomonidan moliyaviy siyosatnining mohiyati, vazifalari, mexanizmlari atroflicha bayon etilgan. Modernizatsiya jarayonini harakatlantiruvchi tarmoqlar — bu agrar (ishchi kuchidan foydalanish) yoki resurs (zarur investitsiyalar) tarmoqlar asosida shakllantirilgan ommaviy ishlab chiqarishga ixtisoslashgan sanoat tarmoqlaridir. Birinchi holatda, G’arbiy yevropa mamlakatlari va AQSH (XIX asr), Koreya Respublikasi, Xitoy va Malayziyani (XX asr), ikkinchi holatda Fors ko’rfazi mamlakatlari — Birlashgan Arab Amirliklari (BAA) va Qatarni misol qilib keltirishimiz mumkin. Rossiya esa modernizatsiyalashning ustuvor tarmoqlari sifatida samarali va yangi yoqilg’i turlari, meditsina texnologiyalari va farmatsevtika, yadro energetikasi, informatsion texnologiyalar, kosmos va telekommunikatsiyalarni belgilab oldi[ ].
SHunday qilib, iqtisodiyotni modernizatsiyalash g’oyasi energetika yoqilg’i, xom ashyo, yarim fabrikatlar ishlab chiqarish sohasidagi yetakchilik
g’oyasi bilan mos kelmas ekan.
Tahlillar ko’rsatishicha, iqtisodiyot tarmoqlarini modernizatsiyalashga quyidagi xususiyatlar xos bo’lishi zarur:
tarmoqlar ommaviy ishlab chiqarishga yo’naltirilgan bo’lishi lozim; tarmoqlar xom ashyoga to’liq bog’liq bo’lmasligi, ya’ni yuqori qo’shilgan
qiymat ulushiga ega bo’lishi kerak;
yangi texnologiyalarni qo’llash va ularga bo’lgan talabni qo’llab- quvvatlash zarur;
mehnat sig’imdorligi yuqori bo’lmasligi va ushbu tarmoqlarni rivojlantirishdan manfaagdor ishchilar guruhi shakllantirilishi lozim;
modernizatsiya uchun asos bo’lgan tarmoqpar, birinchi navbatda, jahon bozoriga va undan keyingina ichki bozorga yo’naltirilgan bo’lishi lozim.
Jahon amaliyoti ko’rsatishicha, Osiyo mamlakatlarida kemasozlik, avtomobilsozlik, keyingi bosqichlarda audio va video texnikalar ishlab chiqarish, kompyuter va axborotlar industriyasi tarmoqlari iqtisodiyotni modernizatsiyalashning harakatlantiruvchi tarmoqlari sifatida rivojlantirilgan. Ushbu tarmoqlarning rivojlanishi G’arbda erishilgan ilg’or texnologiyalarni o’zlashtirishni talab etadi. Masalan, YAponiyada 1960-
1970 yillarda texnologiyalar importi ularning eksportidan sakkiz baravar ko’p bo’lgan. Ushbu tarmoqlar qisqa muddatda ommaviy ishlab chiqarishni yo’lga qo’yish imkonini bergan. Jumladan, Koreya Respublikasida 2000 yilda umumiy tonnaji 12,2 mln. tonnaga teng (jahon tonnajining 54% i) savdo kemalarini ishlab chiqargan. 1990 yillarning oxirida jahonda mobil telefonlar ishlab chiqarishning 34% i Malayziya hissasiga to’g’ri kelgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
