3. ma’ruza : Qirqimlarning turlari va ularning qo`llanilishi



Download 0,78 Mb.
Pdf ko'rish
Sana13.09.2022
Hajmi0,78 Mb.
#848760
Bog'liq
3. ma’ruza Qirqimlarning turlari va ularning qo`llanilishi



3. MA’RUZA 

Qirqimlarning turlari va ularning qo`llanilishi 
Reja: 
3.1 Qirqim 
turlari
3.2 Mahalliy qirqimlar
3.3
Murakkab qirqimlar 
3.1Qirqim turlari 
Biror detal yoki uzelni tekislik bilan fikran qirqib, tekislikda hosil bo`lgan 
yuzani hamda tekislik orqasida ko`rinib qolgan teshik chiziqlari, qirra, qobirg`a va 
x.k larni qo`shib ko`rsatish 
qirqim 
deyiladi
Qirqim kesimdan va kesuvchi tekislik ortidagi ko`rinishdan iborat bo`ladi. 
Kesuvchi tekislikni soniga qarab qirqimlar 
oddiy
va 
murakkab
qirqimlarga 
o`linadi. Chizmada bitta kesuvchi tekislik bilan hosil qilingan qirqim 
oddiy qirqim
deyiladi 
3.1-rasm 
 
3.1-rasm
Oddiy frontal qirqim 
QIRQIMLAR
ODDIY 
QIRQIMLAR
MAHALLIY 
QIRQIMLAR
MURAKKAB 
QIRQIMLAR


 
3.2-rasm
Chizmada oddiy qirqimni tasvirlash 


CHIZMADA QO`LLANILADIGAN QIRQIM TURLARI 
Kesuvchi tekislik frontal proyeksiyalar tekisligiga parallel bo`lsa frontal 
qirqim, gorizontal proyeksiyalar tekisligiga parallel bo`lsa
 gorizontal
qirqim deb 
ataladi. Qirqim frontal, gorizontal yoki profil qirqim bo`ladi. 
3.2Mahalliy qirqimlar
 
Mahalliy qirqimlar
 
ko`rinishda tutash to`lqin chiziq bilan ajratiladi. Bu 
chuzuqlar tasvirning boshqa chiziqlar bilan ustma-ust tutashmasligi kerak 
3.3-rasm
3.3-rasm
Mahalliy qirqimlar


Quyidagi uchta shart bajarilsa, kesuvchi tekislik vaziyati ko`rsatilmaydi va 
qirqim yozuv bilan belgilanmaydi: 
kesuvchi tekislik buyumning simmetriya tekisligi bilan ustma-ust tushadi; 
qirqim tegishli tasvir bilan bevosita proyeksiya bog`liqlikda joylashadi. 
3.3Murakkab qirqimlar
Murakkab qirqimlar
pog`onasimon
va 
siniq
qirqimlarga bo`linadi. 
Kesuvchi tekisliklar parallel bo`lgan qirqim 
pog`onasimon qirqim
deyiladi 
3.4-
rasm
Vertikal qirqim (frontal va profil proyeksiya tekisliklariga parallel bo`lmagan 
holda) hamda qiya qirqimlarni burib bajarish ruxsat etiladi. Bu holda “
burilgan”
belgisi qo`yiladi. Gorizontal, frontal va profil qirqimlar asosiy ko`rinishlarda 
tasvirlanishi mumkin.
 
 
3.4-rasm
Murakkab frontal pog`onasimon qirqim
 
Agar kesuvchi tekisliklar kesishuvchan bo`lsa 
siniq qirqim
hosil bo`ladi. 
Agar qirqim buyumning balandligi yoki uzunligi bo`ylab berilsa,
 bo`ylama qirqim 
deyiladi.Agar kesuvchi tekisliklar buyumning balandligi yoki uzunligiga 
perpendikulyar yo`nalgan bo`lsa, hosil bo`lgan qirqim 
ko`ndalang
qirqim 
deyiladi 
3.5-rasm
 


3.5-rasm
Qiya qirqim, ko`rinish va qirqimlarning birgalikdagi tasvirlanishi
Agar yarim qirqim hamda yarim ko`rinish birlashsa va ularning har biri simmetrik 
shakl bo`lsa, ajratuvchi chiziq vazifasini simmetriya o`qi bajaradi. Agar tasvirning 
biror chizig`i simmetriya o`qi bilan ustma-ust tushsa (masalan, qobirg`a), yarim 
qirqimni yarim ko`rinish bilan birlashtirib bo`lmaydi.
Bu holda ko`rinishning katta qismi qirqimning kichik qismi bilan birlashtiriladi 
yoki aksincha, qirqim va ko`rinish birgalikda tasvirlangan holda, qirqim simmetriya 
o`qining o`ng tomonida joylashadi. 
3.6-rasm 
 Murakkab siniq qirqim

Download 0,78 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish