2-Мавзу. Рақамли видеонинг асосий тушунчалари. Видеофайл форматлари ва сиқиш стандартлари Режа

---

2-Мавзу. Рақамли видеонинг асосий тушунчалари. Видеофайл форматлари ва
сиқиш стандартлари 
Режа: 
1. 
Кириш 
2. 
Рақамли видеонинг асосий хусусиятлари
3. 
Сиқиш стандарти 
4. 
Кодеклар 
5. 
Медиаконтейнерлар ва уларнинг форматлар 
6. 
Хулоса 
Кириш 
Яқин-яқин вақтларгача одатдаги уй компьютери ёрдамида нафақат севимли 
филмларни кўриш, балки шахсий видео лавҳаларини яратиш, эски видео кассеталар 
ичидагиларни рақамли кўринишга келтириш, оилавий видео ёзувларни таҳрирлаш ва 
ҳаттоки ўзининг кинофильмларини яратишни кўпчилик тасаввур қила олмас эди. 
Буларнинг барчаси IBM ва Intel фирмалари Indeo (Intel Video нинг қисқартмаси) 
дастурий технологиясини 1992 йилда ишлаб чиққишидан бошланди. Унинг ёрдамида 
фойдаланувчиларга видеони рақамли кўринишга келтириш ва ШКда видеофайллар яратиш 
имконияти туғилдики, кейинчалик уларни монитор экранида чиқаради.
Дастлаб рақамли видео ўзида аналог сигнални рақамли форматга ўзгартиришни 
ташкил етди. Бу ҳолда, ўзгартириш процедурасининг ўзи муқаррар бўлган баъзи сифат 
бузилишига олиб келди. Бугунги кунга келиб видеомагнитафонлар ва эскирган VHS-
камерлар ўтмишда қолди, замонавий рақамли видеокамералар, DVD ва Blu-Ray плеерлар 
юзага келди ва такомиллашиб бормоқдаки, сигнални бирдан рақамли кўринишда олиш 
имконини беради. Аналогли ТВ аста-секин ўз ўрнини илғор рақамли ТВ га бўшатиб 
беради.
Рақамли видеонинг асосий тавсифлари 
 
Рақамли видео бешта асосий хусусиятларга эга: экран ўлчами, кадрлар частотаси, 
ранг чуқурлиги, битрейт (видео оқим кенглиги) ва тасвир сифати.
Экран ўлчами (Resolution) – экранда таркиб топган тасвирнинг (видео кадр) 
горизонтал ва вертикали бўйича нуқталар (пиксел) сонини билдиради. Ёзишдан олдин 
ўлчамни дастлаб қаторда нуқталар сонининг қиймати (горизонтал ўлчам), сўнгра 
тасвирларни қўришда иштирок этувчи қаторлар сони (вертикал ўлчам) кўрсатилади. 
Масалан, PAL европа видеостандарти учун кадр ўлчами 720х576 пикселни ташкил этади, 
шимолий Aмерика стандарти NTSC учун 720х480, юқори аниқликдаги видео учун (HD 
720p) – 1280х720, янги урфдаги стандарт HDTV (Full HD) учун – 1920x1080 нуқта. Бундан 
кўриниб турибдики, экран ўлчами қанчалик юқори бўлса, видео сифати шунча яхши 
бўлади.