1. Биноларни конструкциялари ҳақида умумий маълумотлар

1-маъруза.
Мавзу: Кириш
Кириш
"Биноларнинг энергия самарадорлик инженеринги" фани 5340200 "Бино ва иншоотлар қурилиши" мутахассислиги бўйича бакалаврларни тайёрлаш ўқув режасини махсус блок фанларининг таркибий қисмини ташкил қилади. «Бинолар ва иншоотлар қурилиши» таълим йўналиши бўйича бакалавр мутахассислар тайёрлашда ўқитиладиган асосий фанлардан бири. Бу фан «Бинолар ва иншоотлар қурилиши» таълим йўналиши бўйича тайёрланадиган бўлажак қурувчиларга турли вазифаларга мўлжалланган биноларни лойиҳалашда, Ўзбекистоннинг қуруқ иссиқ иқлим шароитида энергия тежамкор биноларни конструкцияларининг назарий ва амалий масалаларини узвий боғлиқ ҳолда ўргатади. Мазкур фанни ўрганиш давомида талабалар республикамизда ва хорижий мамлакатларда кенг қўлланилаётган замонавий энергия тежамкор қурилиш конструкциялари ҳамда уларнинг ривожланиш анъаналари билан танишадилар. Шу мақсаддан келиб чиқиб, бугунги дарсда қуйидаги узвий саволларни муҳокама қиламиз.

Режа:
1. Биноларни конструкциялари ҳақида умумий маълумотлар.
2. Биноларга қўйиладиган асосий талаблар.
3. «Энергия тежамкор биноларни конструкциялари» фанининг вазифа-лари ва мутахассис тайёрлашдаги роли.
1. Биноларни конструкциялари ҳақида умумий маълумотлар.
Бино ёки иншоот қурилиш конструкциялари ва буюмларидан ташкил топади. Бинолар майда элементлар (ғишт-тош, майда блоклар)дан қилинган (1.1-расм), йирик элементлар (йирик блок, йирик панель, ҳажмий-блоклар)дан қилинган (1.2-расм), қуйма монолит бетондан қилинган конструктив ечимлар-га эга бўлиши мумкин. Қурилиш конструкциясининг турадиган ўрнидан бошқа жойда тайёрланган элементини қурилиш буюми деб аташ мумкин. Масалан, каркаснинг колоннаси, ригели, ёпма плитаси, девор панели ёки блоки ва шунга ўхшаш қурилиш буюмлари.

1.1-расм. Майда элементлар (ғишт-тош, майда блоклар)дан лойиҳалан-ган турар-жой биносининг асосий конструкциялари: 1-пойдевор; 2-ташқи юк кўтарувчи девор; 3-ички юк кўтарувчи девор; 4-қаватлараро ёпма; 5-чор-доқ ёпмаси; 6-ёғоч стропилали чордоқли том; 7-зина