1-amaliy mashg‘ulot. Aholi punktida atmosfera havosidagi “Yig‘indi samarasi”ga ega bo‘lgan bir tomonlama ta’sir etuvchi zararli moddalarni miqdorini aniqlash

1-amaliy mashg‘ulot. Aholi punktida atmosfera havosidagi “Yig‘indi samarasi”ga ega bo‘lgan bir tomonlama ta’sir etuvchi zararli moddalarni miqdorini aniqlash.

• ISHDAN MAQSAD: Atmosferani ifloslantiruvchi manba’larning turlari va masshtablarini o‘rganish, aholi punktlaridagi atmosfera havosida bir tomonga yo‘nalgan zararli moddalarni o‘rtacha sutkalik konsentratsiyasini hisoblashni o‘rganish.

Atmosfera – bu yerni o‘rab turuvchi va asosan azot hamda kisloroddan tashkil topgan gazsimon qobiqdir. U 100 km balandlikkacha cho‘zilib, uning bosimi bosqichma-bosqich pasayib boradi va nihoyat yer yuzasida milliondan bir hissani tashkil etadi. Atmosfera massasi 5·1018 t ni tashkil etadi, bunda 50 % atmosfera 5,5 km qatlamda va qolgan 49 % esa 40 km balandlikda jamlangan. U aniq tasvirdagi qatlam tuzilishiga ega.

• Atmosfera – bu yerni o‘rab turuvchi va asosan azot hamda kisloroddan tashkil topgan gazsimon qobiqdir. U 100 km balandlikkacha cho‘zilib, uning bosimi bosqichma-bosqich pasayib boradi va nihoyat yer yuzasida milliondan bir hissani tashkil etadi. Atmosfera massasi 5·1018 t ni tashkil etadi, bunda 50 % atmosfera 5,5 km qatlamda va qolgan 49 % esa 40 km balandlikda jamlangan. U aniq tasvirdagi qatlam tuzilishiga ega.

Asosiy ifloslantiruvchilar ­– sanoat korxonalari va issiqlik elektr markazlarini o‘txona, qozon va pechlari, shuningdek avtomobil dvigatellari hisoblanadi. Har yili ushbu manbaalar atmosferaga 250 mln. tonna uglerod oksidi chiqaradi, bu esa atmosferaga chiqariladigan barcha iflosliklarni 1/3 qismini tashkil etadi.

• Asosiy ifloslantiruvchilar ­– sanoat korxonalari va issiqlik elektr markazlarini o‘txona, qozon va pechlari, shuningdek avtomobil dvigatellari hisoblanadi. Har yili ushbu manbaalar atmosferaga 250 mln. tonna uglerod oksidi chiqaradi, bu esa atmosferaga chiqariladigan barcha iflosliklarni 1/3 qismini tashkil etadi.
• Avtomobil dvigatellari atmosferaga is, kanserogen moddalar, azot oksidi, aldegidlar, uglevodorodlar va kislotalar chiqaradi. Bitta avtomobil yiliga o‘rtacha atmosferaga 1 tonnadan ko‘proq ushbu iflosliklarni chiqaradi.