1-amaliy mashg‘ulot. Aholi punktida atmosfera havosidagi “Yig‘indi samarasi”ga ega bo‘lgan bir tomonlama ta’sir etuvchi zararli moddalarni miqdorini aniqlash

Ushbu GOSTga binoan zararli moddalarni ishchi zonadagi YQBK si shunday kattalikki, har kungi 8 soatlik ish mobaynida yoki ish vaqti haftada 41 soatdan oshmaganda kasalliklar keltirib chiqarmaydigan va sog‘liqqa ta’sir ko‘rsatmaydigan konsentratsiyadir. U ish jarayonida zamonaviy tadqiqot usullari bilan aniqlanadi. Ishchi zona -poldan yoki maydondan balandigi 2 m bo‘lgan ishchilarning ish joyidir.

• Ushbu GOSTga binoan zararli moddalarni ishchi zonadagi YQBK si shunday kattalikki, har kungi 8 soatlik ish mobaynida yoki ish vaqti haftada 41 soatdan oshmaganda kasalliklar keltirib chiqarmaydigan va sog‘liqqa ta’sir ko‘rsatmaydigan konsentratsiyadir. U ish jarayonida zamonaviy tadqiqot usullari bilan aniqlanadi. Ishchi zona -poldan yoki maydondan balandigi 2 m bo‘lgan ishchilarning ish joyidir.
• Hozirgi vaqtda sanoat korxonlarida 40,0 mingdan ortiq zarali moddalar qo‘llaniladi, insonga ta’sir qilish bo‘yicha ulardan 12,0 mingtasi zararli va 5,0 mingtasi kanserogendir (kanserogen-lot cancer-rak – genniy, zararli o‘simta keltirib chiqaruvchi). Ularni ishchi zonadagi va atmosfera havosidagi YQBK “Sanitar me’yorlari va O‘zbekiston Respublikasi aholi yashash joylaridagi atmosfera havosini muhofaza qilish bo‘yicha qoidalar” QurQvaM № 0006-93 (SanPiN № 0006-93)da belgilab qo‘yilgan.

Zararli moddalarni ko‘pi “Yig‘indi samarasi”ga, ya’ni bir tomonga yo‘naltirilgan samaraga ega, ular inson organizmiga bir vaqtda tushganda yomon ta’sirni kuchaytiradi.

• Zararli moddalarni ko‘pi “Yig‘indi samarasi”ga, ya’ni bir tomonga yo‘naltirilgan samaraga ega, ular inson organizmiga bir vaqtda tushganda yomon ta’sirni kuchaytiradi.
• Bir tomonga yo‘nalgan zararli moddalarga, odatda, inson organizmiga kimyoviy tuzilishi va biologik ta’siri bo‘yicha yaqin bo‘lgan zararli moddalar kiradi. Masalan: oltingugurt va oltingugurtli angidrid; oltingugurt va uglerodi va oltingugurt vodorodi; ozon, azot ikki oksidi, formaldegid; etilen, propilen, butilen, atsetilen; atseton va fenol va boshqalar.
• Bunda ularni konsentratsiyasi quyidagicha aniqlanadi:
• Bu yerda: C1, , … Cn - yig‘indisamarasiga ega bo‘lgan moddalarni haqiqiy konsentratsiyasi; YQBK1 , YQBK2, ... YQBKn sanitar me’yorlar bo‘yicha ushbu moddalarni yo‘l qo‘ysa bo‘ladigan konsentratsiyalari.