Zoologiya(Omirtqali) pa'ninen Laboratoriyalıq jumıslar Jumıstı orınlawǵa kórsetpeler

Qadaǵalaw ushın sorawlar

1. Shemirshekli balıqlar neshe kishi toparǵa bólinedi ?

2. Akulanıń as pisiriw sistemasındaǵı ózgesheligi qanday?
3. Shemirshekli balıqlardıń qan aylanıw sistemasındaǵı ózgesheligin táripleń?
4. Shemirshekli balıqlardıń nerv sistemasındaǵı ózgesheligin túsindiriń?
5. Akulalardıń dóńgelek awızlılardan negizgi ayırmashılıqları neden ibarat?
6. Shemirshekli balıqlarǵa sıpatlama beriń?
7. Shemirshekli balıqlardıń bólip shıǵarıw sistemasına sıpatlama beriń?
8. Shemirshekli balıqlardıń kóbeyiw ózgesheligi haqqında túsinik beriń?


Shemirshekli balıqlardıń skeleti
Kishi tip: Omırtqalılar – Vertebrata
Balıqlar úlken klassı-Pisces
Shemirshekli balıqlar klası – Chondrichthyes
Plastinka saǵaqlılar kishi klassı - Elasmobranchii
Katran tárizliler toparı - Squaliformes
Wákili-Tikenekli akula - Squalus acanthias L.


Tayanısh sózler:Miy qutısı, bazaliy, radialiy, elastotrix, amficel omırtqa, karton qaǵaz, kley, iyne, giomandibulyar, gioid, korakoid, jawırın.


Sabaqtıń maqseti: Shemirshekli balıqlardıń skeleti, akula miy qutısı, qalash skeletleri hám onıń belbewleri, olardıń atqaratuǵın xızmetleri menen tanıstırıw.


Oqıtıwshınıń maqseti: Shemirshekli balıqlardıń omırtqa baǵanası, bas miy qutısı, qalash skeletlerin ajıratıw usılları hám olardı karton qaǵazǵa izbe-izlikte jıynaw usılların studentlerge jetkiziw.


Kerekli áspab úskeneler: Akula skeleti, karton qaǵaz, kley, iyne, keńse bizshe hám qısqıshlar, binokulyar, tablicalar.
Tapsırma.
Akulanıń skelet sisteması menen tanısıw.
1. Akulanıń skeleti.
2. Gewde hám quyrıq bólimleriniń omırtqaları.
3. Kókirek hám qursaq qalashları belbewi menen.
4. Miy qutısı
Kirisiw
Shemirshekli balıqlardıń skeleti dóńgelek awızlılarǵa salıstırǵanda ádewir jetilisken. Miy qutısı bekkem, onda tek túbi, qaptalı bolıp qoymastan tolıq qáliplesken qaqpaǵıda bar. Onda úlken fontanel dep atalatuǵın-keń tesik saqlanǵan visceral skeleti ádewir differenciyalanǵan (ózgergen), saǵaq taǵalarınan basqa, jaq hám til astı taǵalarıda bar. Omırtqa baǵanası payda bolıp, eki bası kirińki (amficel) xordanı tolıq qısıp shıǵarǵan shemirshek omırtqalarınan turadı. Omırtqalarınıń joqarǵı hám tómengi taǵaları arqa miy hám gemal kanalların payda etip, ol boyınsha arqa miy hám arqa aorta ótedi. Omırtqa tek eki-gewde hám quyrıq omırtqası bolıp bólinedi.
Tapsırma:
Miy qutısı boyınsha: qutını; qutı bólimlerin; rostrum, fontaneldi kóriw kerek.
Visceral qutısı boyınsha-erin shemirshegin, jaq taǵasın; til astı taǵasın; saǵaq taǵasın kóriw.
Omırtqalar.
Omırtqanıń bólimleri-gewde hám quyrıq.
Amficel omırtqa hám onıń dúzilisi. Qalashları hám onıń belbewleri.
Iyin belbewinen-jambas belbewi; bazal shemirshekleri; radial nurlari; teri nurları; taq qalashlar.
Súwretin salıw: 1. Qutını (qaptal kórinisin); 2. Jup qalashlarınıń hám onıń belbewleriniń skeleti.