Zoologiya fanlari va tadqiqot metodlari Zoologiya fanlari sistemasi

O’simliksimon xivchinlilar – Phytomastigina kenja sinfi. O’simliksimon xivchinlilar hujayrasida yashil rang beruvchi xromatoforalar bo‘ladi. Hamma yashil xivchinlilar yashil o‘simliklar singari yorug‘da karbonat angidrid gazi, suv va boshqa mineral moddalardan organik moddalar sintezlaydi, ya’ni fotosintez orqali avtotrof oziqlanadi. Ular fotosintez jarayonida kraxmal yoki unga o‘xshash modda paramila sintezlaydi. O’simliksimon xivchinlilar tuzilishiga ko‘ra bir hujayrali suvo‘tlariga o‘xshaydi.
Yashil evglena. Yashil xivchinlilar orasida evglenasimonlar turkumiga mansuv bo‘lgan hayvonlar chuchuk suvlarda ko‘p uchraydi. Ko‘pchilikka ma’lum bo‘lgan Yashil evglena (2-rasm) chuchuk suv havzalarida yashaydi. Uning hujayrasi yupqa elastik po‘st - pellikula bilan qoplangan bo‘lib, shakli ikki uchi ingichkalashgan dukka o‘xshaydi. Tanasining oldingi uchida bitta uzun xivchini, sitoplazmasida esa yirik pufaksimon yadrosi, tayo‘qchasimon bir qancha yashil xromatoforalari, xivchin asosida qisqaruvchi vakuolasi va qizil dog‘simon ko‘zchasi joylashgan. Tanasi egilishi va shakli birmuncha o‘zgarishi mumkin. Harakatlanayotgan evglena xivchinini aylantiradi. Xivchini parma singari buralishi tufayli evglena oldinga aylanma harakat bilan suzib ketadi.
Volvoks. Chuchuk suvlarda koloniya bo‘lib yashovchi Yashil xivchinlilar ham ko‘p uchraydi. Ular orasida volvoks ayniqsa keng tarqalgan. Volvoks koloniyasi bir-biri bilan sitoplazmatik ipchalar orqali qo‘shilib ketgan juda ko‘p sonli evglenaga o‘xshash tuzilgan hujayralardan iborat. Hujayralarning ko‘pchiligi vegetativ (o‘suvchi), oz qismi esa generativ (ko‘payuvchi) bo‘ladi. Volvoks koloniyasining ko‘rinishi ko‘p hujayralilar embrionning blastula davriga o‘xshaydi. Volvoksni o‘rganish ko‘p hujayralilarning kelib chiqishi tarixini bilishda katta ahamiyatga ega.
O’simliksimon xivchinlilar yorug‘lik yetishmaganida yashil rangini yo‘qotib, barcha hayvonlar singari tayyor organik moddalar hisobiga geterotrof oziqlanishga o‘tadi. Bunda ular suvda erigan organik moddalarni shimib oladi. Evglenasimon xivchinlilar orasida birdaniga ikki xil oziqlanish xususiyatiga ega bo‘lgan turlar ham bor. Bunday ikki xil usulda oziqlanish miksotrof (aralash) oziqlanish deyiladi.