Zoologiya fanlari va tadqiqot metodlari Zoologiya fanlari sistemasi

Zoologiyaning nazariy va amaliy ahamiyati. Zoologiya sohasidagi ilmiy ma’lumotlar organik olamning kelib chiqishi va tarixiy rivojlanishini tushunib olishda hamda Tabiyyotga nisbatan ilmiy-materialistik dunyo‘qarashning shakllanishida katta ahamiyatga ega. Zoologiya to‘plangan ilmiy dalillar organik olamning tarixiy rivojlanishi to‘g‘risidagi Ch.Darvin evolyustion ta’limotining asosini tashkil etadi. Odam ham uzoq davom etgan tarixiy rivojlanish natijasida hayvonot dunyosidan kelib chiqqan, evolyustion taraqqiyotning eng yuqori pog‘onasiga ko‘tarilgan ongli mavjudod hisoblanadi.
Hayvonot dunyosining rivojlanishi, evolyustiyasi, uy hayvonlarining kelib chiqishini ochib berilishi chorvachiliqlagi selekstiya ishlari uchun asos bo‘ladi. Hayvonlar ustida olib borilgan kuzatishlar va tajribalar organizmdagi biologik jarayonlarga ta′sir etish orqali uning faoliyatini boshqarish yo‘llarini ishlab chiqishga imkon beradi. Hayvonlar hayotini o‘rganish organik dunyodagi ekologik bog‘lanishni tushunib olish hamda zararkunanda hayvonlarga qarshi biologik kurash metodlarini yaratish; baliqchilik va chorvachilikni rivojlantirish; ovlanadigan, noyob hayvonlarni saqlab qolish va ko‘paytirishda muhim ahamiyatga ega.
Parazit va zararkunanda hayvonlarni o‘rganish ular tarqalishining oldini olish va qarshi kurash choralarini ishlab chiqish uchun asos bo‘ladi. Tuproq hayvonlarini o‘rganish tuproq hosil bo‘lishi jarayonlarini tushunib olishga va tuproq unumdorligini oshirish usullarini ishlab chiqishga yordam beradi.
Zoologiyaning rivojlanishi tarixi
Zoologiyaning qadimgi dunyoda rivojlanishi. Hayvonlar haqidagi ilk yozma ma’lumotlar miloddan avval 5-4 asrlarga oid Misr, Xitoy va Yunon adabiyotlarida uchraydi. Miloddan oldin 4-asrda yashagan Aristotel 452 tur hayvonning tuzilishi, hayoti, tarqalishini tushuntirgan; ularni qonsizlar va qonlilarga ajratgan. Bu guruhlar hozirgi umurtqasizlar va umurtqalilarga yaqin keladi. U hayvonlarni 8ta kichik guruhlar: to‘rtoyo‘qlilar, tuxum qo‘yuvchi ikki oyo‘qlilar, tuxum qo‘yuvchi to‘rt oyo‘qlilar, hasharotlar, qisqichbaqasimonlar va boshqa guruhlarga ajratdi.
Qadimgi Rim tabiyyotshunosi Gay Pliniy (milodgacha oldin 23-29 yillar) 37 kitobdan iborat “Tabiat tarixi” asarida o‘sha davrda ma’lum bo‘lgan barcha hayvonlarga tavsif bergan.