Áziz oqıwshılar! Sizler informatika páni, informaciya hám infor

isenimli bolıwı.
Keri jaǵdayda onnan paydalanıw qáte qarar 
qabıl etiwge hám qolaysız nátiyjelerge alıp keledi. Máselen, házilkesh 
klaslasıńız «Matematikadan bolatuǵın tekseriw jumısı qaldırıldı» degen 
informaciyasına tiykarlanıp tekseriw jumısına tayarlanbaw qanday 
nátiyjege alıp keliwi múmkinligin kóz aldıńızǵa keltiriw qıyın emes.
Qanday da bir informaciyada usı ózgesheliklerdiń birewiniń 
joqlıǵı onıń biziń talaplarımızǵa juwap bere almaytuǵınına, qısqasha 
aytqanda, bul informaciyadan paydalanıwǵa bolmaytuǵınlıǵına hám 
onı saqlap qoyıw ushın arzımaytuǵınlıǵına tiykar boladı.
Informaciyanıń bul 3 tiykarǵı ózgesheliginen tısqarı basqa qásiyet-
leri de bolıp, informaciya 
túsinikli, qısqa,
yaki 
tolıq
kórsetiliw 
zárúrligin aytıp ótiw zárúr. Informaciyanı qollanıw maqsetinen 
kelip shıǵıp, onıń 
artıqsha
ózgesheliklerin de biliw zárúr. Máselen, 
«2008-jılda dápterge tárepi 5 ketekshege teń bolǵan kvadrat qızıl 
reńde sızılǵan. Onıń maydanın esaplań» máselesi ushın kvadrattıń 
tárepin biliw jetkilikli, lekin «2008-jılda» hám «qızıl reńde» sıyaqlı 
qosımshalar artıq berilgen. «Tárepi 10 ǵa teń bolǵan kvadrattı peri-
metri 3 ke teń bolǵan neshe tuwrımúyeshlik penen toltırıw múmkin 
ekenligin anıqlań» máselesine qosımsha «tárepleri pútin san bolǵan» 
táriyiplewiniń beriliwi máseleniń sheshiliwin de ańsatlastıradı hám 
anıqlastıradı (eki jaǵdayda da máseleni sheshiń!).
Aytıp ótilgendey, zárúr bolǵanda paydalanıw ushın informaciya-
lardı saqlap qoyıw kerek. Informaciyalar adamnıń yadınan tısqarı 
hár qıylı qurallarda, máselen, kitap, gazeta hám magnitli lentalarda, 
kompyuterlerdiń bolsa arnawlı qurallarında saqlanadı. Olar 
informaciya 
tasıwshı
qurallar
dep ataladı.

---

12