Зиѐвуддин Раҳим, Одилхон қори Юнусхон ўғли

қолиб кетишинг сабаб бир қавм манфаат олиб, бошқалар зарар кўрса! Эй Аллоҳ, саҳобаларим 
ҳижратини охирига етказ, уларни ортларига қайтарма!” дедилар. Аммо, зарар кўрган Саъд ибн 
Хавладир. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам унинг Маккада вафот этганига ачиндилар”
(Бухорий, Муслим, Абу Довуд, Термизий, Насоий ривояти).
Бу ерда Макка фатҳ қилинган йили юз берган воқеа келтирилмоқда. Ундан кўплаб фойдалар олиш 
мумкин. Лекин бу ўринда ҳадиснинг мавзуимизга тегишли қисмини шарҳлаймиз. 
“Сен меросхўрларингни бой қилиб қолдиришинг қўлларини чўзиб одамлардан тиланчилик 
қилиб юрадиган камбағал ҳолларида қолдиришингдан яхшироқ”.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам молини васият қилиш ҳақида сўраган Саъд ибн Абу Ваққос 
розияллоҳу анҳуга қарата: “Эй Саъд, молингни адолат билан тақсимлаб, ортингда қоладиган 
меросхўрларингни бой ҳолда тарк этишинг уларни камбағал-фақир, кўча-кўйда одамлардан садақа сўраб 
юрадиган тиланчи ҳолларида қолдиришингдан яхшироқдир. Эй Саъд, майли, молингнинг учдан бирини 
васият қил, лекин бу ҳам кўп. Муҳими ворисларингни бой ҳолда ташлаб кетишинг бундан хайрлироқ 
бўлади”, – дедилар. 
Имом Нававий айтади: “Бу ҳадисда қариндошлар билан гўзал муносабатда бўлишга, инфоқ-эҳсонлар 
қилишга, меросхўрларга меҳр-шафқат кўрсатишга тарғиб қилинмоқда. Баъзилар бу ҳадисни (шукрли) бой 
киши камбағалдан афзаллигига ҳужжат қилиб келтиришади”. 
* * * * * 
Аллоҳ таоло айтади: 
"-------------------------------- Арабий матн----------------------------------" 
“
(Шундай) 
кишилар бор, уларни на тижорат ва на олди-сотди Аллоҳни зикр қилишдан, 
намозни тўкис адо этишдан, закотни 
(ҳақдорларга)
 беришдан машғул қила олмайди. Улар қалблари, 
кўзлари изтиробга тушиб қоладиган 
(қиѐмат)
 кунидан қўрқишади. Улар Аллоҳ қилган амалларининг