Зиѐвуддин Раҳим 2 бисмиллаҳир роҳМАНир роҳийм!

8-САБАБ. ГУНОҲ-МАЪСИЯТЛАРДАН САҚЛАНИШ 
Бандани хушуъдан тўсадиган асосий нарса гуноҳдир. Чунки гуноҳлар қалбнинг Аллоҳга, 
охиратга мойиллигини заифлаштиради. Қалб ўзининг табиий қуввати билан Аллоҳга рағбат қилади. 
Гуноҳлар ана шу қувватни кучсизлантиради, дилни хавфли касалликка чалинтиради. Агар гуноҳлар 
кетма-кет содир этилаверса, банда секин-аста дунѐни охиратдан устун қўядиган ғофил кимсага 
айланади. 
109
Ҳайсамий “Мажмауз завоид”да айтади: “Бу ривоят санадида Аҳвас ибн Ҳаким бор. Ибн Мадиний ҳамда Ижлий 
уни ишончли ровий санаган. Бир гуруҳ уламолар наздида Аҳвас заифдир. Қолган ровийлар ишончли”. 
110
Манба: Муновий, “Файзул қодир”. 
111
Манба: Ибн Ражаб, “Ал-хушуъ фис салот”, муҳаққиқ муқаддимаси; Абдуғафур Искандар, “Намозда хушуъ”. 

---

56 
Гуноҳлар қалбни тўғри йўлдан оғдиради. Қалб зарур озуқалар билан озиқланмагунича бу 
иллатдан буткул соғайиб кета олмайди. Зотан, касаллик танага қандай таъсир қилса, гуноҳлар ҳам 
қалбга шундай таъсир ўтказади. 
Гуноҳлар қалб кўзини кўр қилади, унинг нурини сўндиради. Ривоят қилинишича, бир куни 
имом Молик имом Шофеийга қарата: “Аллоҳ таоло сенинг қалбингга нур солганини кўряпман. Энди 
уни маъсият зулмати билан сўндириб қўйма!” деб таъкидлаган
112
. 
Гуноҳларнинг энг катта зарари ҳам шунда. Агар банда билан Парвардигори ораси узилса, хайр-
барака ришталари узилади, ѐмонлик арқони боғланади. Парвардигоридан узоқлашган банда учун 
қандай нажот, қандай умид, қандай ҳузур-ҳаловат бўлиши мумкин?! 
Тил офатлари ҳам қалб қотишига, хушуъсизликка олиб боради. Ибн Умар розияллоҳу анҳу 
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қилади: “Аллоҳ зикридан холи сўзларни 
кўпайтирманглар. Зеро, Аллоҳ зикридан холи сўз қалбни қотиради. Шубҳасиз, инсонлар ичида Аллоҳ 
таолодан энг узоғи қаттиқ қалб (соҳиби)дир
113
”. 
Тилдан яхши сўз чиқса, Аллоҳ зикр қилинса, қалб ором олади, кўнгил жилоланади, дилдаги ғиллу 
ғашлик тарқалади. Агар тил беҳуда сўзлар билан намланса, қалбга салбий таъсир этади. Тил офатлари 
кўнгил ойнасини хиралаштиради, дийдани қотиради. 
Анас ибн Молик розияллоҳу анҳу айтади: “Киши бир марта ѐлғон гапириб қўяди-да, кейин 
кечаси намоз ўқишдан, кундузи рўза тутишдан маҳрум бўлади
114
”. 
Албатта, инсон хатодан холи эмас. У билиб-билмай гуноҳга қўл уради, баъзан жоҳиллигидан, 
баъзида нафсига қулоқ солиб айб иш қилиб қўяди. Меҳрибон Аллоҳ бизга хатони тўғрилаш, айбни 
ювиш имконини берган. Осий кимса тезда тавба қилиб, кўп-кўп истиғфор айтса, гуноҳи кечирилади, 
дили равшан бўлади, қалбига тушган қора доғлар ювилади. 
Бандани хушуъдан айирадиган иллатлардан яна бири номаҳрамларга ҳирс билан тикилишдир. 
Бу ҳақида қуйида сўз юритамиз.