Зиёвуддин Раҳим 2 бисмиллаҳир роҳМАНир роҳийм!

“Эй Аллоҳ! Қабр азобидан, жаҳаннам азобидан, тириклик ва ўлим фитнасидан, 
масиҳ дажжол фитнасидан паноҳ беришингни сўрайман!” 
Қабр азоби – банда дафн этилганидан кейин қабрда бўладиган азоб-уқубатлар. 
Жаҳаннам азоби – жаҳаннамдаги турли қийноқлар, машаққатлар. 
Тириклик ва ўлим фитнаси – дунёда турфа синовларга сабр қила олмаслик, тўғри йўлдан адашиб 
кетиш, қабрдаги қўрқинчлар, икки фаришта савол-жавоби, қабрдаги оғир ҳолатлар. 
Масиҳ дажжол фитнаси – қиёматга яқин дажжол чиққанида унинг фитнасига алданиш, пуч 
ваъдаларига ишониб қолиш. 
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинишича, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам 
“Аллоҳумма инний аувзу бика мин ъазаабил қобр, ва мин ъазаабин наар, ва мин фитнатил маҳя вал 
мамаат, ва мин фитнатил масийҳид дажжаал”, деб дуо қилардилар (Бухорий ривояти). 
Оиша розияллоҳу анҳо онамиздан ривоят қилинишича, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва 
саллам намоз ўқиб бўлганларидан кейин қабр азобидан паноҳ тилардилар (Бухорий ривояти). 
ҚАНДАЙ ГУНОҲЛАР ҚАБР АЗОБИГА САБАБ БЎЛАДИ? 
Қуйидаги гуноҳлар қабр азобига сабаб бўлади: 
1. Аллоҳга ширк келтириш, Уни танимаслик. 
2. Аллоҳ таоло айтганини қилмаслик, гуноҳ-маъсиятга ботиш. 
3. Мунофиқлик: тил учида “Мусулмонман”, деб, дилида Исломга, мусулмонларга душманлик 
қилиш, уларнинг зарарига ишлаш. 
4. Сийдикдан покланмаслик. 
5. Ғийбат – бировларни ёмонлаш (Ривоятларда айтилишича, сийдикдан эҳтиёт бўлмаслик, яъни, 
ҳожатхонада танасига, кийимларига сийдик томчилари тегишига эътиборсиз бўлиш, одамлар орқасидан 
гапириш, чақимчилик қилиш, гап ташиш қабр азобига энг кўп сабаб бўладиган гуноҳлардир). 
6. Фарз намозларига бепарво бўлиш, намозларни вақтида ўқимаслик, ибодатга дангасалик қилиш. 
7. Қуръон ўрганганидан кейин қироатни, Қуръонга амал қилишни ташлаб қўйиш. 
8. Ёлғончилик, бировлар ҳақини ейиш, тарозидан уриш. 
9. Сўдхўрлик қилиш (фоизга пул бериш). 
10. Зино, бузуқлик, фаҳш ишлар. 
11. Рамазон ойида узрсиз рўза тутмаслик. 
12. Аллоҳнинг зикридан, эслатмасидан юз ўгириш. 
13. Иштонини кибр билан судраб юриш. 
14. Фарзандини бирон узрсиз кўкрак сутидан маҳрум қилиш, боласини эмизиш ўрнига – узри 
бўлмай туриб – сунъий сутлар бериш. 

---

67 
15. Ўғрилик (Бировнинг мол-мулкини ўғрилайдиган кимсалар учун дунёда ҳам, охиратда ҳам жазо 
тайинланган). 
16. Ҳайвонларни бир жойга қамаб қўйиб озор бериш, жониворларга раҳм-шафқат қилмаслик. 
17. Бир нарсани айтиб, унга ўзи амал қилмаслик ва ҳоказо. 
Ҳаётлигида мана шу ишларга қўл урса-ю, тавба қилмаса, қилмишига пушаймон бўлмаса, мўмин-
мусулмонлигига қарамай банда қабрида азобланади. Катта гуноҳлар кечирилиши учун тавба қилиш, 
қилмишига пушаймон бўлиш, уни қайта такрорламасликка аҳд қилиш шарт. “Кичик” гуноҳлар таҳорат, 
намоз, рўза, закот, ҳаж каби солиҳ амаллар билан кечирилади. Бу ҳам Аллоҳнинг марҳаматидир.