Зиёвуддин Раҳим 2 бисмиллаҳир роҳМАНир роҳийм!

Савол:
Аҳли фатратнинг қиёматдаги ҳисоби қандай бўлади? 
Жавоб:
Уларнинг ҳисоби Аллоҳга ҳавола этилади. Бир гуруҳ уламоларга кўра, фатрат аҳли ўзига 
хос тарзда ҳисоб қилинади. “Улар ҳисоб қилинмайди”, деганлар ҳам бор. Асл ҳақиқат Аллоҳгагина 
аёндир. 
ИСЛОМ НИМА? 
“Ислом” сўзи “бўйсуниш”, “тоат”, “ихлос”, “тинчлик”, “сулҳ” маъноларини билдиради. Аллоҳ 
таоло бандалар учун рози бўлган дин Исломдир. Қуръони каримда шундай дейилган: 
"--------------------------- Арабий матн --------------------------" 
“Албатта, Аллоҳ наздидаги дин Исломдир...”
(“Оли Имрон” сураси, 19-оят).
Аллоҳ Исломдан бошқа динни қабул қилмайди. Аллоҳ наздида Исломдан бошқа ҳар қандай йўл 
нотўғридир. 
Ислом тавҳид дини, яъни Ёлғиз Аллоҳга ибодат қилишга чақирувчи диндир. Аллоҳ юборган барча 
пайғамбарлар, жумладан, Одам, Нуҳ, Иброҳим, Мусо, Исо алайҳимуссалом, Пайғамбаримиз соллаллоҳу 
алайҳи ва саллам битта динга – Аллоҳ ягоналигини эътироф этишга, илоҳий китобларга, фаришталарга, 
пайғамбарларга, қиёмат кунига имон келтиришга, фақат Аллоҳга ибодат қилишга даъват этишган. 
Ўзга динлар ичида Аллоҳ таоло нозил қилган, кейинчалик одамлар томонидан ўзгартириб 
юборилганлари ҳам бор. Масалан, насроний ва яҳудийлик дини. Ушбу дин вакиллари Мусо ҳамда Исо 
алайҳимуссалом таълимотини унутиб, динга ўзгартириш киритишган. Шунинг учун Аллоҳ уларни 
Исломга эргашишга буюрган. 
Аллоҳ таоло айтади: 
"--------------------------- Арабий матн --------------------------" 
“Ким Исломдан бошқа динни истаса, ундан ҳаргиз қабул қилинмайди ва у охиратда зиён 
кўрувчилардандир”
(“Оли Имрон” сураси, 85-оят).
Яъни, ким Исломдан бошқа йўлдан юрса, Аллоҳга бўйсунмаса, унинг амаллари зинҳор қабул 
этилмайди. Бундай кимса охиратда зарар кўради: Аллоҳ розилигини топа олмайди, раҳматидан узоқ 
бўлади, жаннат ноз-неъматларидан қуруқ қолади. Нега? Чунки, у Аллоҳ рухсат бермаган йўлдан юрди, 
нотўғри эътиқодда бўлди. Имон, ихлос, шариатга мувофиқлик бўлмаса, киши минг машаққат чекмасин, 
қилган амали бекор кетади, унга ҳеч қандай савоб берилмайди. 
Ислом Аллоҳнинг Ягоналигини тарғиб этувчи диндир. Исломда ибодатга фақат Аллоҳнинг Ўзи 
муносиб деб эътиқод қилинади. Банда танаси, қалби, ақли Аллоҳга тўлиқ бўйсунса, Ёлғиз Аллоҳга ихлос 
билан ибодат қилса, шундагина ҳақиқий мусулмон ҳисобланади. 
Аввалги пайғамбарлар, жумладан Одам, Нуҳ, Иброҳим, Мусо, Исо (уларга Аллоҳнинг саломи 
бўлсин!) Ислом динига чақиришган. Бунда эътиқод бир хил бўлган. Яъни, улар Ёлғиз Аллоҳгагина 
ишонишга, Унга ибодат қилишга даъват этишган. Аммо ҳукмларда, шариат қоидаларида баъзи фарқлар 
бўлган. Шариати муҳаммадиядаги қоидалар эса қиёматгача келадиган барча инсонлар учун умумий, шу 
билан бирга энг мукаммал, энг адолатли ҳукмлардир. 

---

5 
Ислом динига мансуб инсон “муслим” (мусулмон) дейилади. “Муслим” таслим бўлувчи дегани. 
Яъни, Аллоҳга тўлиқ бўйсунган, У Зот айтганларини қилган, қайтарганларидан тийилган банда мусулмон 
саналади.