Зиёвуддин Раҳим 2 бисмиллаҳир роҳМАНир роҳийм!

“Сизлар эришган барча неъматлар Аллоҳдандир”
(“Наҳл” сураси, 53-оят).
Яъни, сизлардаги жами нарсалар: ризқ-рўз, тинчлик-хотиржамлик, саломатлик, барака, яхшилик 
Аллоҳдандир. 
Бошқа ўринда шундай дейилган: 
"--------------------------- Арабий матн --------------------------" 
“Шунингдек, 
(Аллоҳ)
сизларга сўраган барча нарсаларингиздан ато этди. Агар Аллоҳнинг 
неъматларини санасангиз, саноғига етолмайсиз. Ҳақиқатан, инсон ўта золим, жуда ношукрдир”
(“Иброҳим” сураси, 34-оят).
Аллоҳ таоло инсонларга керакли ҳамма нарсани ато этган. Аллоҳ берган неъматлар кўплигидан 
уларни санаб саноғига етиш амримаҳол. Беҳисоб неъматлар шукрини тўкис адо этиш ҳақида гапирмаса 
ҳам бўлади. Лекин айримлар бу неъматларни Аллоҳ берганини тан олмайди, унга шукр қилмайди. 
Неъматни инкор этиш ёки ношукрлик билан ўзига зулм қилади. 
Тил шукри миннатдорчилик айтиш, ҳамду сано йўллаш билан бўлади. Яъни, неъматларни тилга 
олиб, уни берган Аллоҳга “Алҳамдулиллаҳ”, деб мақтов айтиш тил шукридир. 
Тоат-ибодатларда бардавом бўлиш, гуноҳ-маъсиятлардан сақланиш амалий шукрдир. Ривоят 
қилинишича, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам намозда узоқ турганларидан оёқлари шишиб 
кетарди. Буни кўрган айрим саҳобалар: “Эй Расулуллоҳ, Аллоҳ сизнинг барча гуноҳларингизни кечириб 
юборган бўлса, шундай машаққатли ибодатларни ўзингизга лозим тутасизми?” деган маънода савол 
берганида у зот: “Шукр қилувчи банда бўлмайинми?” деб айтганлар (Бухорий ва Муслим ривояти). 
Яъни: 
1. Аллоҳ гуноҳларимни кечиргани, турфа неъматлар билан сийлагани учун шукр қилувчи банда 
бўлмайинми? 
2. Мағфиратга ишониб машаққатни тарк этайми? Унда шукр қилувчи банда бўлмайман-ку. Йўқ, 
балки, гуноҳларим кечирилган бўлса-да, шукр қилувчи банда бўлишим учун тунги ибодатни лозим 
тутаман. 
3. Гуноҳларим кечирилгани шукрига кечалари таҳажжуд намозида қоим бўламан. Қандай қилиб уни 
тарк этаман?! 
4. Мен гуноҳларимдан қўрққанимдан эмас, ғайбларни Билувчи Зот берган жуда кўп неъматларга 
шукр ўлароқ ибодат қиламан
49
. 
Шокир бандаларга неъматлар янада кўпайтирилиши Аллоҳ тарафидан ваъда қилинган: 
"--------------------------- Арабий матн --------------------------" 
49
Манба: Мулла Али Қори, “Мирқотул мафотиҳ”. 

---

144