Ўзбкистон республикаси

Tovar olib-sotish va xizmat kо‘rsatish bо‘yicha operatsiyalar. Tijorat tadbirkorligining asosiy mazmunini tovar olib-sotish va xizmatlar kо‘rsatish tashkil etadi. Tijorat tadbirkorlik faoliyati umumiy shaklda ishlab chiqarish tadbirkorligi faoliyatiga о‘xshab ketadi. Tijorat tadbirkorligida iste’molchiga moddiy resurslar о‘rniga tayyor tovarlar sotiladi. Tijorat tadbirkorligida mahsulot ishlab chiqarish о‘rnini tayyor tovar egallaydi. Tijorat bitimi tuzishdan oldin bo­zor tahlilini о‘tkazish zarur.
Umumiy kо‘rinishda marketing-tijorat korxonalari va firmalari xо‘jalik faoliyatining barcha tomonlarini boshqarish va tashkil etish tizimidir. Marketing savdo korxona­lari faoliyatini kompleks boshqarishga mо‘ljallangan. Mar­keting yordamida savdo korxonasining hayotiy faoliyati amalga oshiriladi, ya’ni bozor о‘rganiladi, tovar iste’molchiga yetkaziladi, moliyaviy ta’minot va foyda olish yо‘lga qо‘yiladi. Shu yerda savdo korxonasiga bir-biri bilan ikki bog‘liq talab qо‘yiladi, ya’ni iste’molchilarning о‘zgaruvchan harakatiga о‘rganish va raqobat sharoitida faoliyat kо‘rsatish.
Savdo sohasida marketingni amalga oshirishning eng muhim sharti uni rejalashtirishdir. Marketing rejasi natura va qiymat ifodasidagi sotish hajmini belgilaydi. Tovarlar talabga qarab farqlanadi. Birinchi guruhga bozorni hali egallamagan tovarlar kiradi, ikkinchi guruhni esa keng talabga ega bо‘lgan an’anaviy tovarlar tashkil qiladi.
Marketing tuzilmasi tezkor boshqarish ishlari bilan birga bozorni о‘rganish, bashorat qilish, rejalashtirish, maqsadlarni amalga oshirish va ularni nazorat qilish funksiyalarini о‘z ichiga oladi.
Savdo firmasidagi marketing faoliyatining model-dasturini oddiy chizma kо‘rinishida quyidagicha tasvirlash mumkin. (3-chizma).

Marketing axborotiri yig‘ish va ma’lumotlar bankini shakllantirish		Marketing boshqaruv bо‘yicha qarorlar qabul qilish
Ichki va tashqi muhit omillarini tadqiq qilish		О‘zining bozor imkoniyatlari haqida tasavvurga ega bо‘lish
Tovar bozori holatini va rivojlanishini о‘rganish		Tovar ishlab chiqarish bо‘yicha holisona qaror qabul qilish
Talab va taklifga ta’sir etuvchi omillarnn aniqlash va ularni tahlil qilish		Sotish va narx siyosatini shakllantirish
Kerakli assortiment va tovar sifatiga bо‘lgan talablarni aniqlash		Iste’molchilar qiziqishi va talablarini qondirish
Tovar ta’minotchilari bilan doimiy va ishbilarmonlik aloqalari о‘rnatish		Tovar bilan ta’minlashning tranzit va ombor shakllarini tashkil qilish
Bozor munosabatiga qaratilgan savdo-texnologik jarayonni tashkil etish		Tovar sotishda izchillikni, rejalilikni va barqarorlikni ta’minlash
Reklama tadbirlarini amalga oshirish		Sotilayotgan tovarlarga qiziqishni oshirish
Firma obrо‘sini shakllantirish		Dо‘konlarda о‘ziga xoslik yaratish