ÓzbekstAn tAriYxÍ

Xanlıq armiyasınıń 

dúziliwi

http://eduportal.uz

---

32

armiyanıń oń hám shep qanatların qorǵawshı arnawlı bólim edi. Barlıq 

bólimler  ortasında  arnawlı  shabarmanlıq  xızmeti  dúzilgen.  Bul  xızmet 

Joqarı  bas  komandirdiń  buyrıq  hám  kórsetpelerin  sárkardalarǵa  jetkerip 

turǵan.

armiya  quramında  tuwshı  bólim  de  bolıp,  ol  mámleket  bayraǵın 

qorǵaǵan.  Bunnan  tısqarı,  zabongiri  (dushpan  tárepinen  tutqın  alıp 

keliwshi)  hám  de  xabargiri  (razvedka)  dep  atalıwshı  arnawlı  bólim-

sheler  de  bolǵan.  geyde  jaǵday  talap  etkende  bul  arnawlı  xızmetler 

armiyanıń  aldınǵı  yaki  qarawıl  bólimi  tárepinen  de  ámelge  asırılǵan. 

Áskeriy  háreket  waqtında  Joqarı  bas  komandir  ushın  arnawlı  rásmiy 

qabıllaw  máresimi  ótkeriletuǵın  orın  —  borgoh  tayarlanǵan.  Borgoh 

xannıń arnawlı saylanǵan bólimshesi tárepinen qorǵalǵan.

Xan  armiyanıń  Joqarı  bas  komandiri  edi. 

armiyanıń  oń  hám  shep  qanatları  hám  de 

oray  shaybaniy  sultanlar  hám  shahzada-

larǵa  tapsırılǵan.  atap  aytqanda,  1512-

jılı  Ǵijduwanda  shaybaniyler  menen  safaviyler  ortasındaǵı  sheshiwshi 

sawashta  shaybaniyler  armiyasınıń  oray  bólimine  Ubaydulla  sultan, 

oń  qanatqa  shaybaniyxannıń  balası  Muhammed  temur,  shep  qanatqa 

kóshkinshixannıń balası abu said sultanlar komandirlik etti. 

Áskeriy  bólimde  tavoshı  lawazımına  tayınlanǵan  hámeldar    áskerler-

di  toplaw,  olardı  áskeriy  atlanısqa  tayarlaw  máselesi  menen  shuǵıl-

lanǵan.  sonday-aq,  ol  armiyanıń  materiallıq  támiynatı  ushın  da 

juwapker bolǵan.

Jevachi  lawazımında  xızmet  etken  hámeldar  bolsa  áskeriy  bólimdi 

qural-jaraq  penen  támiyinlew  máselesi  menen  shuǵıllanǵan.  sol 

waqıtta, ol xannıń qural-jaraǵı ushın da juwapker bolǵan.

Joqarı  bas  komandir  hám  sárkardalardıń  ayrıqsha  tapsırmaları 

jasawıl dep atalıwshı áskeriy xızmetker tárepinen atqarılǵan. 

Xan  qurshı  tárepinen  qorǵalǵan.  bayraq  kóteriwshi  bolsa,  mámleket 

bayraǵın kóterip barǵan.

Quralxana  baslıǵı  lawazımında  xızmet  etken  áskeriy  xızmetker  bolsa 

áskeriy  qural  soǵıw  ustaxanasına  basshılıq  etken.  dástúrge  muwapıq, 

armiya  áskerler  sanına  qarap  bólingen.  olarǵa  onbası,  eliwbası,  júzbası 

hám mıńbasılar basshılıq etken.