ÓzbekstAn tAriYxÍ

Xànlıqtà pıtırańqı-

lıqtıń jáne de 

kúsheyiwi

http://eduportal.uz

---

27

hám  ámel  beriwdi  wáde  etedi.  sàwàshtà  Muhàmmed  hákimbiy  atalıq 

basshılıǵındaǵı  Buxara  áskerleri  jeńiliske  ushıraǵan  bolsa  da,  ràjàb 

sultàn Buxàrà qàlàsın iyeley àlmàdı.

ibràhimbiy  hám  ràjàb  sultàn  àqıbetin  tereń  oylàp  kórmesten,  óz 

maqsetlerine  erisiw  maqsetinde,  kóshpeli  qàzàqlàrdàn  járdem  soràydı. 

olàrǵà úlken oljàlàr wáde etedi. 

Junǵàr kóshpelileriniń bàsqınshılıǵınàn úlken zıyàn kórgen, tàlànǵàn 

hám  de  àshàrshılıqqà  duwshàr  etilgen  qàzàqlàr  bul  usınısqà  ıràzı 

bolàdı.  Biraq  elge  kirip  kelgen  qàzàqlàr  tàlàn-tàràjlıqtı  kúsheytedi. 

yaki  Buxàràdà,  yàki  sàmàrqàndtà  olàrdı  toqtàtıwǵà  kúsh  tàbılmàdı. 

Bundày  shàràyàttà  ishki  kelispewshilikler  jáne  de  kúsheydi.  Xàlıqtıń 

abulfàyzxànnàn  nàràzılıǵı  kúsheyip  ketti.  nátiyjede,  abulfàyzxàn 

jàqınlàrınıń  tàlàbı  menen  Muhàmmed  hákimbiydi  Buxàràdàn  shıǵàrıp 

jiberiwge  qàràr  etti.  hákimbiy  Qàrshıǵà  hákim  etip  tayınlandı.  Biràq, 

ol  qolày  imkàniyàt  tuwılıwı  menen-àq,  Buxàràdà  hákimiyàttı  jáne  óz 

qolınà àlıw niyetinen qàytpàdı.

abulfàyzxàn  bolsa,  wàqtın  kewilxoshlıqqa  sàrplàp,  mámleketlik 

islerdi  qàdàǵàlàmàdı.  sàmàrqànd,  Qàrshı,  Bàlx,  ferǵànà  hám  Bàdàx-

shàn ámelde ǵárezsiz bolıp àldı.

Pıtırańqılıq

 — mámleket wálayatlarınıń oraylıq hákimiyatqa boysınbawı, 

siyasiy alawızlıq.

•

 1708- jılı — Ubaydullaxan ii aqsha reformasın ótkerdi. 

•

 1709- jılı — ferǵana oypatlıǵı Buxara quramınan ajıralıp shıqtı.

•

 1711- jılı — Ubaydullaxan ii til biriktiriw qurbanı boldı.

1.  oraylıq hákimiyattıń hálsirewiniń tiykarında ne jatqan?

2.  ne ushın Ubaydullaxan ii ótkergen aqsha reforması nátiyje bermedi?

3.  ne ushın Ubaydullaxan ii til biriktiriw qurbanı boldı?

4.  Mańǵıt  qáwimi  sárdarı  Muhammed  hákimbiy  hákimiyatınıń 

kúsheyip ketiwine qanday faktorlar sebep boldı?

shaybaniyler  hám  ashtarxaniyler  dáwirinde  Buxara  xanlıǵındaǵı 

ishki siyasiy jaǵdaydı salıstırıń. Juwmaqlarıńızdı dápterińizge jazıń.

Æ

http://eduportal.uz

---

28