Ózbekstan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí bilimlendiriw ministrligi berdaq atíndaǵÍ qaraqalpaq mámleketlik universiteti

Qızılqum
Munarlanıp kórineseń alıstan,
Ne qıyın isleriń óttiler bastan,
Seniń táriypińdi eteyin dástan,
Qırımnıń qırınday túriń Qızılqum.

Basıńda mayalısh, sheńgel, seksewil,

Jıńǵılıń taǵı bar seniń Qızılqum.
Shıqqan shóplerińe men qoysam kewil,
Kelbetiń sonıńday seniń Qızılqum.

Qara tawdan keyin emes kelbetiń,

Duman menen tolıp turadı shetiń,
Úrgin úrip, oǵan burılsa betiń,
Aǵıstı bógeydi pátiń Qızılqum.

Juwmaq
Juwmaqlap aytatuǵın bolsaq, Kúnxoja dóretiwshiliginde miynet adamları obrazınıń sáwleleniwi kórkem obraz hám obrazlılıq sózleri mánileri boyınsha biri birine jaqın hám az da bolsa ózgeshelikke iye túsinikler. "Kórkem shıǵarma tiliniń emocionallıǵına sebepshi onıń obrazlılıǵı... Obrazlılıq, kórkemlik ádebiy shıǵarmanıń hámme komponentleriniń kórinisi...Shayır Kúnxojanıń kórkem obrazlı til degenimiz tipiklestirilgen til. Kórekm shıǵarmanıń tilinde (avtor hám personajlardıń sózinde) kereksiz elementler alıp taslanıp, eń tipik ózgeshelikler qaldırılǵan boladı". I.Sultannıń túsinik beriwine qaraǵanda, obrazlılıq hám kórkemlik ekewi bir nárse, yáki biri ekinshisine kútá jaqın mániles terminler. Usınday názer menen qaraytuǵın bolsaq, belgili ádebiyachı-teoretik bizge obraz tili degenimiz-kórkem til, kórkem til degenimiz-obrazlı til degendi uqtırǵanday seziledi. Kórkem til hár qanday shıǵarmanıń obrazlılıǵın támiynleydi. Kórkem shıǵarma tiliniń obrazlılıǵına birneshe mısal: Dawıl boldı, úrgin urdı, Qosımnıń qamısın túrdi, Duman bastı aspan jerdi, Puxaraǵa jaz keler me? Berdaqtıń "Jaz keler me?" qosıǵınıń obrazlılıǵı shayır shıǵarmasındaǵı kórkem tildiń sheber qollanılıwında. Metaforalardıń, parallelizmlerdiń, gradaciyalardıń, ritorikalıq sorawlardıń ónimli hám óz ornında isletiliwi kórkem shıǵarma tiliniń tásir etiw kúshin joqarılatadı, oqıwshını da lirikalıq qaharman menen qosılıp tolǵanısqa saladı. Kórkem shıǵarma tiliniń obrazlılıǵına jáne bir mısal: Jaman joldastan tayaq jaqsıdur. Poeziyalıq shiǵarmalarda adam turmısi qarama-qarsi kózqaraslar foninda sawlelenedi biraq bul qarama- qarsilıqlar prozadaǵiday waqiya-hádiyseler átirapinda bolmaydi, bul obrazli súwretlewler sezim-tuyǵılardiń, ishki keshirmelerdiń ayqasiwında ámelge asirıladi. Shayir poeziyalıq shiǵarmada kórkem ideyasin tereń mazmunda aship beriw ushin lirikaliq subyektke súyenedi. Oniń oy-pikirleri, dúnyatanimi, máseleler sheshimindegi iyelegen poziciyasi. obyektiv qaharmanǵa yaki predmetlerge bolgan qatnasi menen qatari esaplanadi. Poeziya kópshilik jaǵdayda sezimlerge quriladi hám prozaliq tilden kúta kóp tárepleri menen ajiralıp turadi. Poeziya qanday da bir belgili bir qálipke túsirilip jaziladi.Shayir óziniń birinshi planǵa shiǵarilǵan ideyasin oy-pikirlerin. tuygiların sol qálipke sheber jaylastira aliwi talap etiledi.Usi normativ qálipte úlken hám salmaqli mazmun jaylastirilıwi kerek boladi.Prozada bolsa basqasha, yaǵniy oniń kórkem bayanlaw erkinligi berilew hám imkaniyatlari kóp.
Kúnxoja Ibrayım ul ózinıń miynetkesh adamlardıń obrazın ózinıń qosıqlarında hár qıylı kórkem-qurallardan paydalanǵan halda jazadı, yaǵnıy sivvolikalıq hár qıylı temantikalıq qosıqlarında sol dáwirde xalıqtıń kórgen qıyınshlıqların sheberlik penen bayan etken.