Ўзбекистоннинг экспорт салоҳиятини оширишдаги йоналишлари мундарижа

3.2. Саноат ишлаб чиқариши ва инвестиция сиёсатини такомиллаштириш

Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази (Марказ) эксперти Тимур Ниязматовнинг мақоласида О‘збекистонда кимё саноатининг со‘нгги беш йил мобайнидаги ривожланиш натижалари келтирилган.
О‘тган беш йил мобайнида О‘збекистон кимё саноатида узоқ вақт давомида ривожланишини то‘хтатиб турган, исте’молчиларнинг то‘ловга лаёқацизлиги ва ривожланиш учун маблаг‘ етишмаслиги билан бог‘лиқ бо‘лган асосий муаммоларни ҳал қилишга муваффақ бо‘лди.
О‘збекистон кимё саноати нафақат экспортни диверсификация қилиш ва мамлакатнинг мудофаа қобилиятини мустаҳкамлаш, балки фуқароларнинг ҳаётий эҳтиёжларини қондириш учун ҳам муҳим аҳамиятга эга. Кимё саноати маҳсулотларининг исте’молчилари — булар қишлоқ хо‘жалиги (минерал о‘г‘итлар, дефолиантлар, кимёвий о‘симликларни ҳимоя қилиш воситалари), мебел саноати (формалин, карбамид, қатрон КФЗ), тог‘-кон комплекси (натрий сионид сувли эритмаси, полиакриламидлар, тиомочевина, азот кислотаси, аммиакли сув), электрон ва электротехника саноати (эпоксидли қатронлар), нефт ва газ саноати (унифлок, К-9 препарати, бург‘улаш реагенти), қурилиш саноати (калсийли сода, натрий нитрати), озиқ-овқат саноати (сирка кислотаси, сода ва озиқ-овқат тузи) ва бошқалар.
Лекин, О‘збекистон кимё саноатида бир қатор муаммолар бор эди. Хусусан, ускуналарнинг 60 фоизигача эскирган, энергия сарфи жаҳон о‘ртача ко‘рсаткичидан икки-уч баробар ко‘п бо‘лган корхоналарнинг эскирган моддий-техник базаси.
Кимё саноатининг кейинги бо‘лими органик ва ноорганик маҳсулотлардир. Бу турдаги маҳсулотларнинг О‘збекистонда ишлаб чиқарилишида ҳам яхши натижалар ко‘зга ко‘ринади, я’ни деярли барча турдаги маҳсулотлар о‘сишига эришилди.
шундай қилиб, калсийли сода (2016 йилдаги 124,9 минг тоннадан 2020 йилда 185,3 минг тоннагача), паст зичликли аммонийли нитрат (2016 йилдаги 38,1 минг тоннадан 2020 йилда 63,2 минг тоннагача), сианитли натрий (2016 йилда 28,0 минг тоннадан 2020 йилда 37,2 минг тоннагача), натрий бикарбонати — озиқ-овқат содаси (2016 йилда 438 тоннадан 2020 йилда 1,9 минг тоннагача), натрий нитрати (2016 йилда 2,5 минг тоннадан 2020 йилда 4,8 минг тоннагача) ва бошқа турдаги маҳсулотларни ишлаб чиқариш о‘сди.
Бундан ташқари, О‘збекистон биринчи марта автомобил шиналари, қишлоқ хо‘жалиги шиналари ва конвеер тасмаларини Хитойнинг «Полй Течнологиэс» компанияси билан биргаликда 2018 йил декабр ойида ишга туширилган Тошкент вилоятининг «Ангрен» махсус индустриал зонасида «Конвеер тасмалари, қишлоқ хо‘жалиги ва автомобил шиналари ишлаб чиқарилишини ташкил қилиш» лойиҳаси доирасида ишлаб чиқара бошлади.
Бугунги кунда «Биринчи резинотехника заводи» МчЖ Марказий Осиёдаги ягона шиналар ишлаб чиқарувчи компания ҳисобланади. Корхонанинг ишлаб чиқариш қуввати — 3 миллион дона автомобил шиналари, 200 минг қишлоқ хо‘жалик шиналари ва 100 минг метр конвеер тасмаси.
Тармоқнинг энг йирик корхонаси бо‘лмиш «Навоийзот» АЖда 2019 йилнинг декабр ойида 300 минг тонна метанол, 100 минг тонна поливинилхлорид (ПВХ) ва 75 минг тонна каустик сода ишлаб чиқариш бо‘йича мажмуа ишга туширилди. О‘з навбатида, саноат учун мутлақо янги бо‘лган ПВХ маҳсулотларини ишлаб чиқиш мамлакат иқтисодиётининг ривожланишига, қурилиш материаллари, полимер маҳсулотлари, исте’мол товарлари соҳасида янги кичик корхоналарнинг пайдо бо‘лишига хизмат қилади.