Ўзбекистон республикасиолий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро давлат университети

Ўзбек тилининг изоҳли луғати:
80000 дан ортиқ сўз ва сўз бирикмаси. Ж. II. 
Е-М / Таҳрир ҳайъати: Т. Мирзаев (раҳбар) ва бошқ.; ЎзР ФА Тил ва адабиёт ин-
ти. – Т., 2006. – (552-бет). 

---

46 
Румий ўзи “Маснавий”да “маънавият денгизин кўр ҳар 
нафас”,
1
– деб таъкидлайди. Шоир асарда маънавий-ахлоқий 
тарбияга оид қарашларни тарғиб этишда нафақат инсонлар 
орасидаги муносабатга таянади, балки рамзийлик (лочин, ўрдак, 
ғоз, товус, зоғ, хўроз, чумчуқ, қарға, тўтиқуш, хачир, туя, сичқон, 
арслон, шер, қуён, бўри, тулки, эшак, чумоли, ҳўкиз, сигир, 
мушук) жиҳатидан ҳам ёндашади ва асарда жой номлари (Шом, 
Ироқ, Самарқанд, Бухоро, Ҳиндистон, Ҳирот, Туркистон, Чин, 
Дамашқ) ҳам турли муносабат билан тилга олинди. Масалан: 
“Бечавандоз отнинг ёлғиз оти бор, от суворийсиз асло йўлни топа 
олмас”,
2
“Илк уйингдан кўнглингни узма, деб итларга итлар ҳам 
ўгит беришади”
3
каби ёки илм-маърифат маскани саналган 
Бухоро ҳақида ҳикоя келтирилади ва: 
Ул Бухоро гулшани ирфон эрур, 
Ким бухорийдир, азиз инсон эрур, – дейди.
4
“Маснавий”нинг 
биринчи 
китоби
сўзбошисида: 
“Маснавий Ҳақ таолога восил бўлиш сирларини кашф этишда ва 
илму-л-яқин ҳосил қилишда диёнат усуллари усулларининг 
усулидир,” – дейилади. “Маснавий” – ҳаётнинг барча соҳаларини 
қамраб олган китоб. Бу китоб, асосан, инсоннинг юксак тафаккур 
ва ахлоқи борасида ибрат-намуна бўлиб хизмат қилади.
5
Биринчи 
китобда 
“Шоҳ, канизак ва табиб”, “Баққол ва унинг тўтиси”, 
“Ғилай шогирд”, “Халифа ва Лайли”, “Нафс ваҳший ҳайвон 
кабидир”, “Тўтиқуш”, “Кекса чолғучи”, “Бир кўза сув”, 
“Тилшунос ва қайиқчи”, “Вужудига игна билан расм солдирган 
одам”, “Мену биз”, “Меҳмон”, “Карнинг бемор зиёрати”, 
“Кўнгил ойнаси”
каби бир қатор ҳикоятлар ва ҳикматли сўзлар 
келтирилган бўлиб,