Bog'liq zbekiston respublikasida jismoniy madaniyat tizimini rivojlanis
Bajarilgan faoliyatlarni baholash mezoni va uni õquv jarayonining vazifasiga bogliqligi I. Baholash qoidasiga. asosan, o“rgatishning dastlabki
bosqichida mashqlarni bajarishni standart tcxnik;i bilan taqqoslash asosida baho bcriladi.
2. Baholash — boshqa õquvchi bajargan texnikaga qiyoslash yõli
orqali bõladi va bu õziga xos konkurs baho hisoblanadi.
3. Baholash — harakat faoliyatlaming natijasini aniqlash yõli
orqali bõladi.
Õqituvchi bahosi õquvchilarda õz kuchlariga ishonchni
tarbiyalash manbayi bõlib xizmat qilishi kerak. Shuning uchun
õquvchilaming õquv matcrialini õzlashtirib olishdagi yutuqlari
va kamchiliklari hamda ishga bõlgan munosabati baholanishi lozim
(faqat, hech qachon, õquvchining shaxsi baholanmasligi kerak).
Harakat xatosini tõğrilash iisuli: faqat xatoning õzigagina
cmas. xatoni vujudga keltiruvchi sabablarga e’tibor bertsh
kerak.
Bunday usul quyidagi faoliyatlami kõzda tucadi.
I. õtilgan õquv matcrialini qaytalash. 2.Yordamchi va
tayyorlov mashqlarini qõllash. 3. Mashqni bajarish shartini
õzgartirish. Masalan, qadamlar uzunligining notõğriligida
yugurislmi õlchashni kirilish.
Xatolami ogohlantirish va tõğrilash harakat faoliyatlariga o
rgatish jarayonida bajarilishi zarur, lekin bu muammo takomillashlirish bosqichida ham õz ahamiyatini yõqotmaydi.
Harakat faoliyatlarini takomillashtirish Vazifa: harakat malakasini shakllantirish va yuqoriga harakat
qila bilishlikka õtishni ta'minlash.
Vaziyatdan kelib chiqib. bu vazifaning |>edagogik jarayoni
ikki bosqichga bõlinadi: a) harakat malakasining vujudga
kelishi; b) yuqori tartilxJagi harakat qila bilishning vujudga
kelishi.
Harakat malakasining vujudga kelishi bosqichi bilim darajasi
va harakat tajribasi, harakat qila bilishni harakat malakasiga
aylantirish hilan xarakterlanadi. Muntazam ravishda shartsharoitni amalga oshirish faqat asosiy variantda shakl- lanadi.
Õqituvchining vazifasi — õrgatishni shunday tashkil etishi
kerakki, asosiy variantda harakat malakasini shakl- lantirib.
uni mustahkamlab, yuqori darajadagi harakat qila bilishni
shakllantirish uchun asos yaratishi kerak.
Shakllantirish bosqichida hamma metodlar majmuyi tarzida
qõllaniladi, biroq asosiy ahamiyatni bir butun õrgatish metodiga
berib. musobaqa va õyin mctodlaridan har xil variantlarda
qõshib, birgalikda foydalanish zarur.
Yuqorida õrgatishning ikkinchi va uchinchi bosqichlari asosida
harakat-faoliyatlarni kõp marotaba qaytalash jarayoni yotadi.
deb aytilgan edi. Lekin oxirgi bosqich uchun qaytalash asosiy
ahamiyatga ega: u yanada kõp marotabalikka ega, kõp marotabalik
chcksiz, u ongli ravishda chcklanishi kerak.
Qaytarish xarakteri ikkita farqlanuvchi har xillikka ega:
oddiy qaytalash va variativlik. Oddiy qaytalash õzgarmagan
sharoitda harakat malakasining asosiy variantini mustah- kamlash
imkonini beradi.
Bunday takrorlash — õrgatishning taqlid qilib. ya'ni
kõchirishidan iborat: õqituvchi standart (cxnikani tushuntiradi va kõrsatadi, õquvchi unga taqlid qilishga urinadi, õzini
kõrsatilgan obra/ga yaqinlashtiradi. Oddiy qaytalanish õrgatishda muqarrar bõlsa ham biroq cheklangan didaktik imkoniyatga ega.
Variativ qaytalashni oqilona holda qõllanilsa. katta didaktik
samara berishi mumkin: I. Agar variativ qaytalash õquvchi- larda
eng qulay vazifa sifatida qõllanilsa. Bu holda u mnammoli
õrgatish asosi bõlib qoladi. 2. Har xil variativlardan va
sharoitlarda malakani qõllay bilish. 3. Bajarilish variantining
har xilligi õquvchilarning mashğulotlarga qiziquvchanligini
oshiradi.
Mctodik rejada õqituvchiga ikkita vazifani hal ctishga tõğri
keladi: I. Bir soatli darsda va dars qismlarida õrgatiladigiin
faoliyatning qaytalanishini qandav siğdirish kerak. 2. õzlashtirib olishning har xil bosqichlarida uni qanday tezlikda
qaytalash kerak? Buning uchun o rgatishning aniq jarayoni- ni.
butun omillarini hisobga olish va qaytalashni taqsimlanishining ikki usulini oqilonalik bilan qõllash zarur: qaytalash, katta vaqt davomida taqsimlash va qaytalashning
chõzilganligi. muayyan vaqt ichida bajariladi. Ma'luniki. ikkala
usulni õrgatish vaqti, ya‘m dam olishning har xil intcrvali
bilan farqlanadi.
Jismoniy harakat sifatlari
Reja:
1. Harakatning boginlar
2. Umumiy tavsif
3. Kuch va uni rivojlantiri
4. Tezlikva uni rivojlantiri
5. Epchillikni tarbiyalashning manba va uslubiyoti
6. Chidamlilik va unitarbiyalash uslubiyoti
7. Chidamlilik manbayi va uni tarbiyalash uslubiyoti
8. Egiluvchanlik va unitarbiyalash uslubiyoti
9. Egiluvchanlikni tarbiyalashning manbayi va uslubiyoti
