Ўзбекистон республикасида автомобиль транспортида йўловчилар ва багаж ташиш қоидаларини ҳамда автобусларда йўловчилар ташиш хавфсизлигини таъминлашга доир талабларни тасдиқлаш ҳАҚида

2-§. Йўл ҳақи тўлаш
Шаҳар атрофи йўналишларида:
42. Шаҳар атрофи йўналишларидаги автобусларда юриш чипталари ҳайдовчилар (мавжуд бўлганда — кондукторлар) томонидан, чипта сотиш кассалари ташкил этилган йўналиш тўхтаб ўтиш манзилларида эса кассирлар томонидан сотилади.
43. Автобусдаги йўловчи етти ёшгача бўлган болаларни ўзи билан бирга бепул олиб юриш ҳуқуқига эга.
44. Йўловчи томонидан шаҳар атрофи йўналишларига жорий сотиш кассаларидан сотиб олинган чипталар, агар чиптани сотиш чоғида ва чиптада ўзгача ҳол айтилмаган ва кўрсатилмаган бўлса, автобус жўнашидан 5 минут олдин қайтариб берилиши мумкин.
Шаҳарлараро ва халқаро йўналишларда:
45. Йўловчи автотранспорт воситасида юриш учун чипталарни:
а) жорий кунги рейсларга — шаҳарлараро (халқаро) йўналишларнинг бошланғич манзилларидаги кассалардан автобус жўнайдиган кунда;
б) оралиқ манзиллардаги кассалардан — автобусда бўш ўринлар мавжудлиги тўғрисида маълумот олинган вақтдан бошлаб;
в) кассадан чипталар сотиш ташкил этилмаган тўхтаб ўтиш манзилида автобус жўнагунгача унга чиқиш вақтида — ҳайдовчидан;
г) олдиндан чипта сотиш кассаларидан (бошланғич ва охирги манзилларда, шунингдек транспорт-экспедиторлик ва бошқа манфаатдор ташкилотлар томонидан ташкил этилган манзилларда) — олдиндан чипта сотиш жўнаш куни арафасида тўхтатилган ҳолда, автотранспорт воситаси жўнашидан 10 сутка олдин сотиб олиш ҳуқуқига эгадир.
Бошланғич ва оралиқ манзиллардаги кассаларда жорий кунги қатновларга чипталар сотиш автобус жўнашидан 5 минут олдин тўхтатилади.
46. Йўловчидан, шу жумладан имтиёзли юриш ҳуқуқига эга бўлган йўловчидан чипталарни олдиндан банд қилиб қўйганлик учун чипта баҳосига қўшиладиган тўлов ундирилиши мумкин.
Автовокзал (автостанция) ёки ташувчи ўз хоҳишига кўра сотиш жойида ёки автотранспорт воситаси салонида чегирма шартлари ва миқдори тўғрисидаги эълон мажбурий кўрсатилиши шарти билан олдиндан сотиб олиш муддатига қараб чипталар олдиндан сотиш кассаларидан сотиб олинганлиги учун чегирма қилиши мумкин.
47. Чипталарга почта откриткаси, телеграмма, телефон, электрон почта ёки Интернет орқали олдиндан буюртма берилиши мумкин.
Буюртмада буюртмачининг фамилияси, жўнаш санаси ва вақти, бориладиган жой, чипталар сони, олиш усули (уйга элтиб бериш ёки элтиб бермасдан) кўрсатилади. Чиптага уйга элтиб берган ҳолда буюртма берилганда буюртмачининг манзили, хизмат ёки уй телефони мавжуд бўлганда эса — унинг рақами кўрсатилади.
Чипта сотиб олиш ва олиш, шунингдек қонун ҳужжатларига мувофиқ электрон усулда ҳам ташкил этилиши мумкин.
48. Буюртма берилган чипталарни уйга элтиб берганлик учун йўловчидан тўлов ундирилади, тўловнинг тасдиғи сифатида йўловчига квитанция берилади, квитанцияда транспорт ташкилотининг номи ва квитанция берилган сана кўрсатилади. Ёзувлар аниқ ҳолда қайд этилади, берилган сана эса компьютер ёки штамп билан қўйилади.
49. Йўловчи буюртма берган ва ҳақи тўланган чипталар олдиндан чипта сотиш кассасида уни йўловчи талаб қилиб олгунгача сақланади.
Йўловчи томонидан буюртма берилган, лекин ҳақи тўланмаган чипталар олдиндан чипта сотиш кассасида сақланади ва йўловчи томонидан автобус жўнашидан камида бир соат олдин талаб қилиб олиниши керак. Талаб қилиб олинмаган чипталар сотиш учун жорий сотиш кассасига берилади.
50. Йўловчи ўзи билан бирга беш ёшгача бўлган бир болани бепул — алоҳида ўринсиз, беш ёшдан ўн ёшгача бўлган болани чиптанинг тўлиқ баҳоси 50 фоиз чегирилган ҳолда — алоҳида ўрин берилган ҳолда олиб юриш ҳуқуқига эгадир, ўн ёшгача бўлган икки нафар ва ундан кўпроқ болалар олиб юрилганда улардан биттаси бепул, қолганлари — чипта тўлиқ баҳосининг 50 фоизи чегирилиб, алоҳида ўрин берилган ҳолда олиб юрилади.