Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1998 йил 27 июлда “Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Тарих институти фаолиятини такомиллаштириш тўғрисида”ги қарорида ўзбек халқи ва унинг давлатчилиги тарихини холисона ўрганишнинг илмий асос-ларини

Ҳаракатлар. Араб алифбосида ундош товушлар ва узун унлиларгина айрим ҳарфлар билан ифодаланади. Қисқа унлилар – “а”, “и”, “ў” ларни ифодалаш учун эса ҳарфларнинг ости ва устига қўйиладиган ҳара-катлардан фойдаланилади. Одатда, бу белгилар ёзувда ҳар доим ҳам қўйилавермайди, дарслик ва қўлланмаларда, луғатларда араб тилидан ўзлашган сўзларни қандай талаффуз этилишини кўрсатиш учун ишлатилади.
Қуйида бу белгилар келтирилган:
1. ( َ ) фатҳа белгиси, форсийда забар деб номланади. Бу белги ҳарф устига қўйилиб, қисқа “а” товушини билдиради.
2. ( ِ ) касра белгиси, форсча зир дейилади. Бу белги ҳарф остига қўйилиб, қисқа “и” товушини билдиради.
3. ( ُ ) замма (пеш) белгиси. Бу белги ҳарф устига қўйилиб, қисқа “у” (ў) унли товушини билдиради.
4. ( ْ ) сукун белгиси. Бу белги бўғин охиридаги ҳарф устига қўйилади, яъни бўғиннинг ёпиқлигини билдиради.
5. ( ّ ) ташдид белгиси. Бу белги ундошлар устига қўйилиб, шу ундошнинг икки маротаба талаффуз этилиши лозимлигини кўрсатади.
6. ( ~ ) мадд белгиси, кўпинча, сўз бошида “о” товушини ифодалаш учун алиф ҳарфи устига қўйилади.
7. ( ٌ ٍ ً ) танвин белгиси сўз охиридаги ҳарф устига қўйилиб, ан/ин/ун тарзида ўқилади:
8. ( ء ) ҳамза белгиси.
Шу ўринда араб ёзувида учрайдиган бир белги – ҳамза (ء)ҳақида тушунча бериш лозим. Айрим олимлар алифбони 29 та ҳарфдан иборат қилиб, ҳамзани алоҳида ҳарф десалар, бошқалар уни бир белги сифатида қабул қилганлар. Хуллас, бу белги ўзига хос талаффузга эга бўлиб, махражда “ҳойи ҳавваз” ҳарфига яқин туради ва “алиф” ҳарфи сингари қайси ҳаракатни олишига қараб, “а”, “и”, “у” товушларини ифодалайди.
Бу белги ъ ни ифодалайди ва бўғин ажратиш учун ишлатилади: таълим, таъсис, таъкид каби.
Демак, қисқа “а” – фатҳа ( + ), қисқа “и” – касра ( ِ ), қисқа “у” – замма ( ُ ) белгилари ҳарфларнинг ости ёки устига қўйилади. Масалан, “мактаб” сўзи араб ёзувларида фақат тўртта ундош воситасида “мктб” тарзида ёзилади. Фатҳа белгиси “м” ва “т” ҳарфлари устига қўйилиб, ушбу ундошлардан кейин қисқа “а” товуши ўқилади.