Ўзбекистон республикаси вазирлар махкамаси тошкент ислом университети “фикх, иктисод ва таббиий фанлар” факультети

Калитли сўзлар: фундаментал тадқиқотлар амалий тадқиқотлар, 
тажриба – конструкторлик ишлари, экспериментал ишлар, ИТТКИни ташкил 
қилиш, патент, фойдали моделлар, саноат намуналари, лицензиялаштириш, 
лицензия роялтлар, инновацион лойиҳа, инновацион лойиҳаларнинг 
экспертизаси. 
Қисқача хулосалар: 
Илмий тадқиқот ва тажриба конструкторлик ишлари (ИТТКИ)нинг 
асосий вазифалари қуйидагилардан иборат: 
 Табиатни ва жамиятни ривожланиши соҳасида янги билимларни 
олиш, уларни қўллашнинг янги соҳалари; Ишлаб чиқариш 
соҳасида стратегик маркетинг босқичида ишлаб чиқилган 
ташкилот 
товарлари 
рақобатбардошлигининг 
меъёрларини 

---

175 
материаллаштириш имкониятларини назарий ва экспериментал 
текшириш; 
 Янгиликлар ва инновациялар портфелини амалда амалга 
ошириш. 
Патент – бу муаллифликни тасдиқловчи ва унинг эгасига кашфиётга 
фавқулодда ҳуқуқни берувчи ҳужжатдир. 
Лицензиялаштириш технологиялар билан савдонинг ўз ичига патент, 
лицензия, ноу-хау ва х.к билан битимларни олувчи асосий шаклларидан 
биридир. 
Лицензия – айрим шахслар ёки ташкилотларга патент билан 
ҳимояланган кашфиёт, техник вазифа, ишлаб чиқаришнинг технологик ва 
конструкторлик сирлари, товар белгисидан фойдаланишга рухсат беришдан 
иборатдир. 
Иқтисодиётга лойиҳаларни бошқаришнинг нисбатан янги концепцияси 
(Project Management) жадаллик билан кириб келмоқда. Бу концепциянинг 
асосини лойиҳага вақт ва маблағлар сарфланиши билан боғлиқ ҳар қандай 
тизимнинг дастлабки ҳолатини ўлчаш сифати қараш ташкил қилади. 
Инновацион лойиҳа – инновацион жараёнларни масофада ва вақтда 
ташкил қилиш муаммосини ҳал қилиш бўйича илмий асосланган мақсадлар 
ва тадбирлар тизимини белгилаб берувчи ҳужжатлар йиғиндисидир. 
Назорат саволлари: 
1. 
ИТТКИ нинг асосий вазифаларини санаб беринг. 
2. 
ИТТКИ қандай босқичлардан ташкил топади? 
3. 
Изланиш тадқиқотлари амалийдан нима билан фарқланади? 
4. 
ИТТКИни такшил қилиш ҳужжатларининг қандай тизимига 
суянади? 
5. 
Патентларнинг инновацион фаолиятдаги роли қандай? 
6. 
Ақлий мулкнинг қандай объектлари Ўзбекистон Республикасининг 
Патент Қонуни томонидан ҳимояланмайди? 

---

176 
7. 
Лицензиялаштириш нимадан иборат? 
8. 
Лицензиялар қандай турларга бўлинадилар? 
9. 
Инновацион лойиҳа қандай бўлимлардан ташкил топади? 
10. 
Инновацион лойиҳани амалга ошириш механизми қандай? 
11. 
“Инновацион 
лойиҳа 
экспертизаси” 
тушунчаси 
қандай 
элементларни ўз ичига олади? 
12. 
Инновацион лойиҳаларнинг экспертизаси қандай тамойиллар 
асосида ўтказилади? 
13. 
Инновацион лойиҳалар экспертизаси методикасининг хусусиятлари 
нимадан иборат?