Ўзбекистон республикаси



Download 0,87 Mb.
Pdf ko'rish
bet43/74
Sana03.01.2021
Hajmi0,87 Mb.
#54088
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   74
Bog'liq
matematika oqitish metodikasi

III. Qoldiqli bo’lish 

3-sinfda o‟rganiladigan qoldiqli bo‟lish quyidagi tartibda qaraladi.  



1) O‟quvchilarni qoldiqli bo‟lishning ma‟nosi bilan tanishtiriladi. Bunda amaliy 

mashqlardan foydalaniladi.  

Masalan. Uch o‟quvchini doskaga chiqarib ulardan biriga 12 ta kvadratni boshqa 

ikki 


o‟quvchiga  teng  bo‟lib  berishni  taklif  qilish  mumkin.  natijani  

12  :  2  =  6  doskaga  yoziladi.  So‟ngra  shu  o‟quvchini  o‟zi  13  ta  kvadratni  2  ga 

taqsimlaydi.  Bunda  o‟qituvchi  13  ta  kvadratni  ikki  o‟quvchiga  bo‟lganda  har  bir 

o‟quvchiga bir xilda 6 tadan kvadrat tegib bitta kvadrat ortib qoladi va uni echimini 

13  :  2  =  6  (1  qoldiq)  ko‟rinishida  yoziladi.  Bu  erda  13-bo‟linuvchi,  2-bo‟luvchi,  6-

bo‟linma, 1-qoldiq. 



2)  O‟quvchilarni  bo‟lishda  chiqadigan  qoldiq  bo‟luvchidan  kichik  bo‟lishi 

kerakligi o‟rgatiladi. Masalan: 10, 12, 14, 13, 15, 16 sonlarining har qaysining ostiga 

2 ga, 3 ga, 4 ga, bo‟lishdan chiqqan qoldiq yoziladi. Ko‟rgazmalilik asosida ularning 

natijalari aniqlanadi. 

10 : 2 = 5;     

 

10 : 3 = 3 (1 q);     



10 : 4 = 2 (2 q) 

qoldiq 0,         

    

qoldiq 1,  



 

 

 qoldiq 2, 



12 : 2 = 6; 

 

 



12 : 3 = 4;    

 

12 : 4 = 3; 



13 : 2 = 6 (1 q);  

 

13 : 3 = 4 (1 q);    



13 : 4 = 3 (1 q) 

14 : 2 = 7;  

 

 

14 : 3 = 4 ( 2 q);    



14 : 4 = 3 (2 q) 

lar  chiqadi  va  quyidagi  xulosaga  kelinadi.  Agar  bo‟lishda  qoldiq  chiqsa,  u  har 

doim bo‟luvchidan kichik bo‟ladi. 

3) O‟quvchilarga qoldiqli bo‟lish usuli bilan tanitiriladi. 

Masalan: 18 : 3;  19 : 3;  28 : 7;  29 : 7  larni taqqoslash asosida bo‟linuvchiga 

eng  yaqin  qanday  kichik  son  bo‟luvchiga  qoldiqsiz  bo‟lishini  bilib  olsa,  u  holda 

bo‟linmani  ham  qoldiqni  ham  topib  bo‟ladi,  ya‟ni  26  :  3  26  ning  ichida  3  talikdan 

nechta borligini bilish kerak, buni topamiz 3 · 8 = 24 kam 3 · 9 = 27 ko‟p. 26 sonida 

3 sonidan 8 marta bor 8-bo‟linma. Qoldiqni topamiz:              26-24 = 2;  26 : 3 = 8 (2 

q)  yoki  37  :  5  =  echishda  quyidagiga  mulohaza  bo‟ladi.  37  ni  5  ga  qoldiqsiz 

bo‟linadigan eng katta son 35, 35 ni 5 ga bo‟lish mumkin 7 chiqadi. 37-35 = 2 2 ta 

birlik ortib qoladi. Buni bunday yoziladi.                  37 : 5 = 7 (2 q); 47 : 5 = 9 (2 q); 

47  :  7  tushuntirish.  47  soni  7  da  qoldiqsiz  bo‟linmaydi.  47  gacha  bo‟lgan  sonlar 

ichida  qanday  eng  katta  son  7  ga  bo‟linishini  eslaymiz.  Bu  42  soni.  Bo‟linmani 

topamiz 42 : 7 = 6 qoldiqni topamiz 47-42 = 5; 47 : 7 = 6 (5 q) 




 

33 



Download 0,87 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   74




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish