Ўзбекистон республикаси

Masalan:  

1.  Har-bir taqsimchada 5 tadan olma bor. 4 ta taqsimchada qancha olma bor? 

2.  Uy  bekasi  har  biri  3  kg  dan  kartoshka  bo‟lgan  3  ta  paket  oldi.  U  necha  kg 

kartoshka sotib oldi? 

Bu misollarning echimlarini 1-sinfda o‟quvchilar 5 + 5 + 5, 4 + 4 + 4, 3 + 3 + 3 

ko‟rinishda  yozadilar  va  ular  masalaning  shartida  echimda  bir  xil  qo‟shiluvchilar 

borligini  biladilar.  Ko‟rsatmalilik  asosida  bu  ko‟rinishdagi  matnli  masalalarni  bir 

qanchasini  echtiriladi.  Bunda  bolalar  e‟tibori  qo‟shiluvchilar  bir  xil  ekaniga 

qaratiladi,  har  gal  qo‟shiluvchilar  qancha  ularning  yig‟indisi  nimaga  teng  ekani 

aniqlanadi,  so‟ngra  bolalar  ongiga  bir  xil  qo‟shiluvchilar  yig‟indisini  ko‟paytirishga 

doir  misollar  bilan  almashtirish  mumkinligi  etkaziladi  va  5  +  5  +  5  ni        5  ·  3  deb 

yozishni, bunda birinchi son qanday qo‟shiluvchi qo‟shilayotganini, ikkinchi son esa 

bu  qo‟shiluvchilar  nechta  ekanini  aytadi,  nuqta  ko‟paytirish  amalining  belgisi  va 

ko‟paytirish bir xil qo‟shiluvchini qo‟shish demakdir degan xulosa kelinadi. 5 · 3 = 

15 yozuvda 5-I ko‟paytuvchi, 3-II ko‟paytuvchi, 15 esa ko‟paytma deyilib, 5 ni 3 ga 

ko‟paytirsak  15  chiqadi  deb  o‟qishni  aytadi.  Bo‟lish  amalini  ma‟nosini  o‟rganishda 

oldin  mazmuniga  ko‟ra  so‟ngra  teng  qismlarga  bo‟lishga  doir  masalalar  echishda 

ochib beriladi.