*zbekiston respublikasi

7. Shaxs fidoyilik tuyg’usini psixologik basholash 
Umumiy  psixologiya  asoslarini  puxta  egallash  orqaligina  har  bir  shaxsda 
yuksak  shis-tuyg’ular,  mehnatga  ijobiy  munosabat,  ijtimoiy  faollik,  komfort 
shislarini shakllantirish mumkin. o’zini o’zi anglash va milliy ongni qaror toptirish 
orqali  mehnatsevar,  vatanparvar,  fidoiy  insonlarni  tarkib  toptirish  lozim.  Bozor 
iqtisodiyotining  birmuncha  murakkab  mexanizmlari  qay  yo’sinda  ishlashini 
tushunib  yetish,  muvaffaqiyatli  faoliyat  ko’rsata  olish  uchun  nimalar  qilish 
zaruratini  anglash, unga  to’g’ri  yo’l  topa bilish  shaxsdan  muayyan  yuksak tuyg’u 
hamda xislatni taqozo etadi.  
Hozirgi  ijtimoiy  mushitda  shaxslararo  munosabatlar  silsilasida  "birdamlik 
ruhi"  va  "mushtaraklik  tuyg’usi"  singari  hamkorlik  faoliyatini  yo’lga  qo’ishning 
samarali  usullari  va  uslublari  psixologiya  fanida  ishlab  chiqilshiga  qaramay, 
bugungi kun talabiga javob beradiganlari yetarli emas.  
Umumiy  psixologiya  fanida  xalq  xo’jaligi  tarmoqlarini  tashkil  qilish  va 
ularni  boshqarish  jarayonida  "inson-texnika"  tizimdan  tashqari  ("inson-tabiat", 
"inson-obraz"  singari  yondashish  bundan  istisno)  munosabatlari  muhim  ahamiyat 
kasb  etish,  ularning  tashlili  ko’p  jishatdan  empirik,  amaliy,  miqdoriy,  tatbiqiy 
ma'lumotlarga  asoslanishi  muayyan  darajada  yoritilganligiga  qaramay,  Hozirgi 
davrda 
"inson-inson", 
"inson-jamoa", 
"jamoa-inson", 
"jamoa-jamoa" 
munosabatlarining boshqaruv imkoniyatlarini tekshirish talab qilinadi.  
Xo’jalikni  boshqarishning  yangi  qonuniyatlari,  mexanizmlari,  omillari 
ijtimoiy 
manbalari, 
shaxslararo 
munosabat 
usullari, 
yakka 
shaxsning 
ijtimoiylashuvi  xossalari,  rashbar  va  tobe  kishilar  o’zaro  muomalasining  maromi, 
nizoli  vaziyatlarning  oldini  olish,  mazkur  jarayonda  iliq  psixologik  mushitning 
roli, ishlab chiqarish samaradorligini oshirishning imkoniyatlariga doir empirik va 
metodologik materiallar to’plashning qulay hart-haroiti yuzaga keladi.  
Shuni  aloshida  ta'kidlab  o’tish  joizki,  xo’jalik  yoki  muassasini  boshqarish 
uchun rashbar quyidagilarga asoslanishi kerak: 
-demokratik desentralizm (mashalliy boshqaruv ustunvorligi); 
-boshqaruvda yakkaboshchilik; 
-siyosiy, iqtisodiy, ma'naviy, ma'rifiy ma'muriyatda xo’jalik yuritishning birligi; 

---

144 
 
-xo’jalik shisobining oqilligi; 
-ommaning boshqaruv jarayonida faol qatnashuvi; 
-hamkorlik  faoliyatining  ishtirokchilarini  ma'naviy  va  moddiy  jishatdan 
rag’batlantirish; 
-kadrlarni  tayyorlash,  tanlash  va  joylashtirish  jarayonlarida  psixodiagnostikaga 
asoslanish.  
Mehnat  va  ta'lim  jarayonlari  boshqaruv  predmeti  hamkorlik  faoliyatida 
shaxsning  xulqiga  va  ongiga  guruhiy  ta'sir  o’tkazishning  xususiyatlarini,  rashbar 
bilan  ijrochi  o’rtasidagi  muomala  maromini  tekshirish,  shaxslararo  munosabatlar 
bosqichlari,  shakllari  va  ruhiy  mushitni  ta'minlash  mexanizmlari  tadqiq  etishdir. 
Xuddi  shu  sababdan  shaxs  xislatlarini  o’lchash  tizimini  yaratish  dolzarb 
muammolardan  bir  shisoblanib,  ularning  ayrim  ko’rinishlarini  amaliyotga  tavsiya 
qilish muhim ahamiyat kasb etadi. Shaxsning fidoiyligi jamiyat  taraqqiyoti, vatan 
gullab yashnashi uchun muhim ahamiyatga ega bo’lib, altruizm tushunchasiga juda  
yaqin turadi.