*zbekiston respublikasi



Download 1,23 Mb.
Pdf ko'rish
bet41/48
Sana31.12.2021
Hajmi1,23 Mb.
#279772
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   48
Bog'liq
g‘oziyev e. umumiy psixologiya. 1-kitob

6. Yuksak shislar 
Kishilik  jamiyati  bilan  shayvonot  olami  o’rtasida  psixologik  tafovutlar 
yuksak  shislarda  o’z  ifodasini  topadi.  Yuksak  shislar  ongli  harakatlarni 
bajarishning ob'ektiv haroitlari, yo’nalishlari, mazmuni bilan uyg’unlashgan shaxs 
emosional  holatining  barqaror,  murakkab  tarkibida  paydo  bo’ladi  va  kechadi. 
Ko’plab  kechirilayotgan  emosiyalarda,  affektlarda,  kayfiyatlarda  yaqqollashgan 
umumlashma  shislar yuksak shislar  deb  ataladi. Ular  o’z  tarkibiga sodda  tuzilgan 
shislarni  qamrab  oladi,  lekin  oddiy  shislar  yig’indisidan  iborat  emas,  chunki 
yuksak shislar mazmuni, sifati, shakli bilan aloshidalikka ega. Shaxsda topshiriqni 
bajarish bilan bog’liq javobgarlik shissi har xil ma'noda kechiriladi;  
1) tashvishlanish emosiyasi (bir tomondan, xursandlik,  
ikkinchi tomondan esa qo’rqish shissi) sifatida;  
2) o’z kuchiga, g’ayratiga, iftixoriga ishonch emosiyasi tariqasida;  
3) vazifaga jiddiy qaraydigan tengdoshlardan g’azablanish emosiyasi sifatida;  
4) hart-haroitlarni shisobga olishga nisbatan shubshalanish sifatida va hokazo.  
Tashlildan  ko’rinib  turibdiki,  javobgarlik  shissining  moshiyati  ularning 
oddiy  yig’indisidan  iborat  emas,  balki  jamoa  a'zolarining  eshtiyojiga  aylangan 
voqelikni anglashdir. Masalan, kitob o’qib lazzatlanish bilan kitobni o’qib tugatish 
shodlik shissini farqlamoq lozim.  
Psixologiya fanida yuksak shislar quyidagi turlarga ajratiladi:  


143 
 
1)  mehnat  faoliyatini  davomida  kechiriladigan  shislar-praksik  shislar 
(yunoncha-praxis  so’zidan  olingan  bo’lib,  ish,  faoliyat,  yumush  degan  ma'noni 
anglatadi);  
2)  intellektual  shislar  (latincha  intellectusgan  so’zdan  olingan  bo’lib, 
tushunish, aql degan ma'noni bildiradi);  
3) axloqiy shislar (latincha moratis so’zidan olingan bo’lib, axloqiylik degan 
ma'noni anglatadi);  
4)  estetik  shislar  (yunoncha  aistesis  degan  so’zdan  olingan  bo’lib,  shissiy 
idrok, shissiy degan ma'noni aks ettiradi).  
Praksiz  shislar.  Shaxsning  amaliy  shayotining  istalgan  tarmog’i,  maqsadga 
muvofiq  ongli  faoliyati  shaxsning  ularga  nisbatan  muayyan  munosabatda 
bo’lishning muhim sohasiga aylanib qoladi.  
 

Download 1,23 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   48




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish