Ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги ўзбекистон республикаси

Йирик ковакли деворбоп сопол. Қурилишда узунлиги 250-290 мм, эни 120-190 мм ва қалинлиги 138-288 мм бўлган сопол тошлар кўплаб коваклар ҳисобига кам ҳажмий массага эга бўлади. Йирик ковакли сопол тошлар тик ёки горизонтал ковакли қилиб чиқазилади. Қурилишда коваклари тик жойлашган сопол тошлар кўп ишлатилади. Аммо бундай тошлардан терилган деворга қоришма кўп кетади. Коваклари тик жойлашган тошлар 150, 125, 100, 75 маркаларда чиқазилади. Зичлиги 1400 кг/м³ дан катта, сув шимувчанлиги 65 дан кам булмайди.
Сопол тошларнинг оғирлигини камайтириш мақсадида лой қоришмасига ёнувчан қўшилмалар аралаштирилган тошқол қўшилади. Оддий ғишт билан терилган деворнинг қалинлиги йирик ковакли тош билан терилганга нисбатан 20-25% кўп булади. Юзи 1 м² бўлган бундай деворнинг оғирлиги оддий қурилиш ғиштдан қурилганга қарарганда тахминан икки марта кам бўлади. Қурилишда, айниқса етти ва ўнта тешикли тошлар шунингдек, бошқа хил деворбоп профилли ғиштлар (12.6-расм) кўплаб ишлатилмоқда.




12.5 - расм. Профилли деворбоп ғиштлар ва қисмлар

Самарали деворбоп қурилиш ғиштларига тупроқ таркибида диотомит, трепел тоғ жинслари бўлган узлуксиз ғовакли ва бўшлиқли тошлар киради. Бундай ғиштларнинг афзаллиги шундан иборатки, улар ишлатилганда деворнинг қалинлигини ва хом ашё харажатини (40%) камайтириш мумкин, ҳамда транспортга кетадиган маблағ тежалади.

Шунингдек, энг муҳими иншоот оғирлигини камайиши ҳисобига Ўзбекистон худудига оид зилзила таъсирига бардошлиги ошади.
Хорижий давлатларда ишлатиладиган инновацион деворбоп сопол ашёларнинг катта-кичиклиги, шакли ва хоссалари бир хил эмас. Чет давлатларда чикариладиган ғиштларнинг маркаси 125...600 га тенг. Масалан, Олмония стандартларига кўра, деворбоп оддий ва самарали ғиштлар 14 хил ўлчамда (240х115х52...490х300х238) ва М40 дан М280 гача маркаларда чикарилади. Енгил вазндаги бўшликли деворбоп ғишт ва тошлар М20 дан М280 гача бўлган марказларда ишлаб чикарилади.
Ашёнинг енгиллиги, йирик шаклларда бўлиши ва юқори эксплуатация хусусиятига эгалиги сабабли нафақат қурилишларнинг дизайн интерьер ва ташқи кўринишида балки тунелларни қоплашда, метрополитен қурилишида, тўсиқлар қуришда, кемасозликда, тиббий муассасаларда ва мебел саноатида кенг қўланилиб келинмоқда.