Ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги самарқанд давлат архитектура-қурилиш институти

Профессионал маъсудлият суғуртаси шу вақтда талаб этиладики - қачонки бош пудратчи архитектура ва техник лойиҳаларни тайёрлаш, лойиҳа бошқаруви, лойиҳа бўйича проефссионал хизмат кўрсатишда маъсулиятни зиммасига олса.
Бош пудратчи юридик маъсулияти - профессонал хизматларни аниқ сифат стандартига мувофиқлигини таъминлай олмагани холда юзага келади.


4.Кўзда тутилмаган ҳаражатлар учун маблағларни заҳиралаш.

Кўзда тутилмаган ҳаражатлар учун маблағлар заҳирасини ташкил этиш Таваккалчилик билан кураш омили бўлиб, потенциал тавакалчилик ўртасида мувозанат ўрнатишни кўзда тутади, (лойиҳа қийматига ҳаражатлар размерига таъсир этади). Кўзда тутилмаган ҳаражатларни Қоплаш учун заҳира ташкил этишда асосий муаммо бўлиб Таваккалчиликни потенциал оқибатини баҳолаш ҳисобланади. Лойиҳа қийматини аниқ баҳолаш кўзда тутилмаган ҳаражатларни қоплаш учун заҳира размерига таъсир этади.

Кўзда тутилмаган ҳаражатлар баҳосини синчковлик билан ишлаб чиқилса маблағлар ҳаражатини минимумга олиб келади.
Кўзда тутилмаган ҳаражатларни қоплашга заҳира структурасини (таркибини) аниқлаш 2 йўналишда олиб борилади:

1. 
   йўналишда заҳира 2 бўлакка бўлинади:
   

умумий ва махсус.
Умумий заҳира сметадаги ўзгаришларни қоплаши керак.
Махсус заҳира - нарх ошишида устамаларни, алохида позициялар бўйича ҳар ажатлар ўсишини, шунингдек контрактлар бўйича даъволарни тўлашни ўз ичига олади. Заҳира структурасини ташкил этиш учун.
2- йўналиш чиқимлар тури бўйича кўзда тутилмаган ҳаражатларни аниқлаш. Масалан: меҳнат хақи учун, материаллар, субконтрактлар, Бундай диференциялаш Таваккалчилик даражасини аниқлашга имкон яратади. Бу йўналиш кўзда тутилмаган ҳаражатлар устидан назоратни таъминлайди, нисбатан катта бўлмаган лойиҳаларга қўлланилади. Кўзда тутилмаган ҳаражатлар заҳираси бошланғич сметага кирган чиқимлар тури бўйича аниқланади.
Заҳира қониқарсиз ишлаш натижасида юзага келган чиқимлар конпенсацияси учун ишлатилмаслиги керак. Умуман заҳира қуйидаги мақсадларда ишлатилиши мумкин: лойиҳа бўйича янги аниқланган ишлар учун маблағлар ажратишда бажарилаётган иш учун маблағларни кўпайтириш бюджетни вақтинчалик ташкил этиш, шундай ишларни ҳисобга олиб, зарурий маблағлар ажратилмаган - лойиҳалар устида ишлашда юзага келган, кўзда тутилмаган чиқимлар конпенсацияси. Заҳирани жорий ҳаражатлари бўлажак Таваккалчиликни Қоплаш учун қолдиқлар билан таъминлашда баҳоланиши керак.
Кўзда тутилмаган ҳаражатларни қоплаш учун заҳира ажратилган ишларни бажаргандан кейин, кўзда тутилмаган ҳаражатларни режали ва хақиқий тақсимланишини таққослаш мумкин ва шу асосда кўзда тутилмаган ҳаражатлардан фойдаланишни лойиҳа тугагунча аниқланади. Бу вақтда ажратилган заҳирани фойдаланилмаган қисми лойиҳа заҳирасига Қайтарилиши мумкин. Кўзда тутилмаган ҳаражатларни қоплаш учун кетган маблағни бир қисми - умумий заҳира деб аталувчи қисми - юқори рахбар назоратида бўлади.