Ўзбекистон республикаси ташқи ишлар вазирлиги

39- расм 
Импорт квотаси киритилишининг иқтисодий оқибатлари 
 
Квота киритишдан олдин: 
Pw = 6 
Q1 – ички ишлаб чиқариш 
Q4 – ички истеъмол 
Q4Q1 – маҳсулот импорти 
Квота киритишдан сўнг: 
Q3Q2 – импорт квотаси 
Рw ↑, Pq = 7 
Q1↑ → Q2, Q4↓ → Q3 
Q4Q1 ↓ → Q3Q2 
Манба: 
Киреев А. П. Международная экономика. В 2-х ч. - Ч.I. Международная 
микроэкономика: движение товаров и факторов производства. Учебное пособие для 
вузов. - М.: Междунар. отношения, 2002. – с. 235. 
Кичик иқтисодиёт шароитида эркин савдо ҳолатида маҳсулот Pw = 6 
жаҳон нархи бўйича импорт қилинади (39-расм). Ушбу нарх бўйича ички 
ишлаб чиқариш ҳажми Q
1
= 1, ички талаб ҳажми Q
4
= 7, импорт ҳажми эса 
Q
4
Q
1
= 6. Импорт квотаси киритилишидан сўнг, маҳсулотнинг ички нархи 
Pq=7 гача кўтарилиб, унинг ички ишлаб чиқариш ҳажми Q
2
= 3гача кўпаяди, 
ички талаб ҳажми Q
3
= 5 гача камаяди, импорт ҳажми эса Q
3
Q
2
= 2 гача 
қисқаради.
Импорт квотаси киритилишининг иқтисодий самаралари қуйидагича: 
-
истеъмолчиларнинг йўқотишлари (a+b+c+d); 
-
ишлаб чиқарувчиларнинг ютуғи (a); 
-
миллатнинг йўқотишлари (b+d). 

---

135 
Импорт квотаси ҳолатида қўшимча даромадлар (c) истеъмолчилардан 
импорт қилувчи компанияларга ўтади. Улар квота доирасида Q3Q2 
миқдордаги маҳсулотни паст жаҳон нархи бўйича сотиб олиш ва уни 
истеъмолчиларга квота ёрдамида ушлаб турилган юқори ички Pq нарх 
бўйича сотиш имкониятига эга бўлишади.
Натижада импорт қилувчилар қўшимча даромадларга эга бўладилар. 
Ушбу даромадларнинг бир қисмини давлат бюджетига олиш учун ҳукумат 
квота доирасида маҳсулотни импорт ёки экспорт қилиш ҳуқуқини берадиган 
лицензияларни сотиш бўйича аукционларни уюштиради. Лицензияларни 
сотишдан келадиган даромадлар давлат бюджетига тушади.