Ўзбекистон республикаси ташқи ишлар вазирлиги

1. Ташқи савдони субсидиялаш ва унинг турлари. 
Ички бозорни чет элдаги импортдан миқдорий ва яширин нотариф 
усуллари ёрдамида ҳимоялашдан ташқари халқаро савдо амалиётида 
экспортни ошириш усуллари кенг ишлатилади. Уларнинг каттароқ қисми 
хукумат томонидан миллий экспортёрларга туғри ёки билвосита кафолат 
бериш ва субсидиялашга асосланган. Молиялаш экспорт маҳсулотининг 
нархини пасайтиришга ва шу орқали унинг жаҳон бозоридаги 
рақобатбардошлигини оширишга йўналтирилган. 
Экспортни молиялаш давлат бюджети ҳисобидан ҳамда хусусий 
сектор, яъни экспорт қилувчилар ва уларга хизмат кўрсатадиган банклар 
томонидан амалга оширилиши мумкин.
Молиялаш савдо сиёсати усули сифатида миллий ишлаб чиқарувчилар 
ва экспортёрлар фойдасига чет эл корхоналарга қарши дискриминацияни 
кўзда тутади. Савдо сиёсатининг энг кенг тарқалган молиявий усулларига 
субсидиялар, кредит бериш ва демпинг киради.
Агар 
хукумат 
миллий 
ишлаб 
чиқарувчилар 
экспортини 
рағбатлантириш керак деб топса, у уларга у ёки бу шаклда бюджетдан 
субсидия бериши мумкин. 
Субсидия
– миллий ишлаб чиқарувчиларни қўллаб қувватлаш ва 
импортни дискриминация қилишга йўналтирилган пул тўлови.
Тўлов ҳарактери бўйича субсидиялар кўйидагиларга бўлинади: 

тўғридан тўғри
– экспорт операциясини амалга оширганидан 
кейин экспортерга унинг ҳаражатлари миқдоридан у олган даромадларнинг 
айирмаси қийматига бериладиган тўловлар.

---

147 

билвосита
– солиқлар тўлаш бўйича имтиёзлар, суғуртанинг 
имтиёзли шартлари, бозор фоиз ставкасидан паст бўлган ставка бўйича 
кредитлар бериш, импорт божларнинг суммасини қайтариб бериш ва бошқ. 
орқали экспортёрларни яширин молиялаш. 
Субсидиялар импорт билан рақобатлашувчи ҳамда экспортга 
сотиладиган маҳсулотларнинг ишлаб чиқарувчиларига берилиши мумкин.
Ички субсидия
– савдо сиёсатининг молиявий усули бўлиб, импорт 
билан рақобатлашувчи маҳсулотларни мамлакат ичида ишлаб чиқаришни 
бюджет томонидан молиялашни кўзда тутади.