´збекистон республикаси солиµНИ

Асосий воситаларнингг эскириши (амортизация) ҳисоби
Асосий воситалар объектларининг эскириши — уларнинг жисмий сифатлари ёки 
хусусиятлари йўқолиб боришининг ва эскиришининг, бунинг оқибатида эса уларнинг 
қиймати йўқолиб боришининг қиймат кўрсаткичидир. Шунинг учун ҳар бир дорихонаасосий 
воситаларни ҳарид қилиш ва эскирганларини тиклаш учун зарур маблағларни жамғаришни 
таъминлаши керак. Бундай жамғаришга амортизация деб аталувчи ажратмаларни 
ҳаражатларга киритиш ҳисобига эришилади. 
Амортизация 
(лотинча 
атоrtisatio — 
қоплаш) баҳоланган хизмат муддати давомида 
активнинг амортизацияланаётган қийматини ишлаб чиқарилаётган маҳсулот, бажарилаётган 
ишлар, кўрсатилаётган хизматларга мунтазам равишда тақсимлаш ва ўтказиш кўринишида 
эскириншинг қиймат ифодасидир. 
Солиқ солиш мақсадида амортизация давлат томонидан белгиланган ягона меъёрлар 
асосида бошлангач қийматга нисбатан фоизларда ҳисобланади. 

---

24 
Гуруҳлар 
тартиб 
рақами 
Кичик 
гуруҳлар 
тартиб 
рақами 
Асосий воситаларнинг номи 
Амортизациянинг 
йилликэнг юқори 
меъёри, фоизларда 
I 
Бинолар, иморатлар ва иншоотлар 
5 
II 
Узатиш қурилмалари 
8 
III 
Куч-қувват берадиган машиналар ва 
ускуналар 
8 
IV 
Фаолият 
турлари 
бўйича 
иш 
машиналари 
ва 
ускуналар 
(ҳаракатланувчи 
транспортдан 
ташқари) 
15 
V 
Ҳаракатланувчан транспорт 
1 
Темир йўлнинг ҳаракатдаги таркиби 
8 
2 
Денгиз, дарё кемалари, балиқчилик 
саноати кемалари 
3 
Ҳаво транспорти 
4 
Автомобиль 
транспортининг 
ҳаракатдаги таркиби, ишлаб чиқариш 
транспорти 
20 
5 
Енгил автомобиллар 
6 
Саноат тракторлари 
7 
Коммунал транспорт 
10 
8 
Махсус вахта вагонлари 
9 
Бошқа транспорт воситалари 
20 
VI 
Компьютер, периферия қурилмалари, 
маълумотларни 
қайта 
ишлаш 
ускуналари 
20 
VII 
Бошқа 
гуруҳларга 
киритилмаган 
қатьий белгиланган активлар 
1 
Кўп йиллик дов-дарахтлар 
10 
2 
Идора мебели ва усқуналари (шу 
жумладан 
телефон 
аппаратлари, 
ҳисоблаш қурилмалари ва бошқалар) 
15 
3 
Бошқалар 
10 
5-сонли БҲМС «Асосий воситалар»га мувофиқ амортизация қуйидаги усуллардан бирини 
қўллаш орқали ҳисобланиши мумкин: 
— амортизацияни тенг маромли (тўғри чизиқли) ҳисоблаш; 
— бажарилган ишлар ҳажмига мутаносиб равишда амортизацияни ҳисоблаш (ишлаб 
чиқариш усули); 
— икки баравар амортизация меъёри билан қолдиқни камайтириш усули; 
— йиллар суммаси усули (кумулятив усул).