Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент врачлар малакасини ошириш институги



Download 13,62 Mb.
Pdf ko'rish
bet263/313
Sana01.05.2022
Hajmi13,62 Mb.
#601237
1   ...   259   260   261   262   263   264   265   266   ...   313
Bog'liq
Огиз бушлиги шиллик кавати Ж.А. Ризаев, 2008

Касалликнинг ўткир даври
Яш ирин даврдан кейин 50-80% ОИВ юқгирганларда ўткир рет- 
ровирусли сероконверсия белгилари ривож ланади. Бу белгилар- 
нинг клиник кўриниш и бош қа вирусли инф екциялар (қизилча- 
сим он синдром, инф екционе монуклеоз) ни эслатади.
К л и н и к б елгилар ха Р хил дараж ада ривож ланадиган ум у­
м ий и н т о к с и к а ц и я синдром и: ҳо л си зли к , та н а ҳ ар о р ати н и н г 
к ў тар и л и ш и , б ош о ғр и ғи , м у ш ак лард а ва б ўғим ларда о ғр и қ
(м и ал ги я ва ар тр а л ги я), кўнгил а й н и ш и , қусиш , ю қори н а ­
ф ас й ўлларини нг катарал ўзгариш лари, ф ари н ги т, д и ф ф уз э р и - 
тем атоз то ш м ал ар (к ў п и н ч а догли ёки д о ғл и -п ап у л ез бўлиб, 
д и ам етри и 5-7 мм д ан катта бўлм аган, асосан ю з ва танада, 
айрим ҳолларда панж а ва товонлар билан бирга қўл ва оёқпарда


284
О т з бўш лит ш иллиқ қавати ва лаб каса.гликлари
учрайди) л и м ф а ти к тугунларнинг катталаш иш и, вазн и н и н г к а ­
м айиш и, д и арея б илан характерл ан ад и .1
Ў ткир О И В и н ф ек ц и яси 1-2 ҳаф тадан 1 ойгача давом эти - 
ш и м умкин.
Ў ткир О И В и н ф е к ц и я си н и и н ф ек ц и о н м о н он укл еоз, ц и ­
то м егал о в и р у с и н ф е к ц и я с и , қ и зи л ч а, ў тк и р р е с п и р ат о р к а ­
салликлар (аденовирус и н ф ек ц и яси ва ҳоказо) энтеревирус и н ­
ф ек ц и я си , ток соп л азм оз, захм ҳамда қатор б ош қа ю қумли к а ­
салликлард ан д и ф ф е р е н ц и ац и я (ф арқлаш ) қи ли ш зарур.
1. И н ф ек ц и о н м ононуклеоз, кам ҳолларда ўткир б о ш л ан а- 
д и , б о д о м си м о н б езлар к ў п р о қ за р а р л а н а д и , одатда гепато- 
л и ен ал синдром ва п и гм ен т а л м аш и н у ви н и н г бузили ш и куза­
тилади, кам ҳолларда тош м ал ар тош ади. Гумон қи л и н ган ҳол- 
ларда О И В и н ф ек ц и я си н и н г с п е ц и ф и к л аборатор тасдиги му- 
ҳим , чунки бу касалликда ҳам а ти п и к м ононуклеарлар ан и қ - 
лан и ш и м умкин.
2. Ў тки р ц и то м е га л о в и р у с и н ф е к ц и я с и ў зи н и н г к л и н и к
кўриниш лари бўйича й и ри н гл и то н зи л л и т ва тарқалган л и м - 
ф ад ен оп ати я (О И В и н ф ек ц и яси д а кўп кузатилади)ни ҳисобга 
ол м агавд а и н ф ек ц и о н м он он укл еозн и эслатади.
3. Ў ткир и н ф ек ц и яд а экзан тем а бўлганда қи зи л ч ан и эс л а ­
тади. О И В и н ф ек ц и я си н и қуйидаги кл и н и к хусусиятлари асо- 
сида гумон қилиш мумкин: каттароқ ёш (ёш болалар ҳвам бун- 
д ан и с ти с н о э м а с л и ги н и ҳ и соб га о л и ш зар у р ), а н а м н е зи д а
қи зи л ч ан и н г м авж удлиги, п арен терал ва ж и н с и й эп и д ем и о - 
л о ги к ан ам н езга б ойлиги, асосан эн са л и м ф ати к тугунлари з а ­
рарланм аган ҳолда «бир текис» барча л и м ф ати к тугунларнинг 
катталаш иш и, ф ари н ги т ва то н зи л л и т б ел ги л ар и н и н г м авж уд­
л и ги , то в о н л ар ва қўл п ан ж ал ари д а то ш м а л ар н и н г борл и ги , 
қизилчадаги экзан тем а ўрнига аф то з стом ати т учраш и, анча 
у зо қ давом этиш и.
4. К упинча О И В и н ф ек ц и яси я ш и р и н ҳолатда ўтади. Бунда 
ўткир респиратор касалликлар учун хос бўлган катарал белги- 
л ар н и н г йўғутиги ва л и м ф а д ен о п а ти ян и н г О И В и н ф ек ц и яси - 
га хослиги инобатга олинади. Аденовирус ин ф екц и ялард а одат­
да олдинги ва орқа л и м ф а ти к тугунлар зарарланади.
5. О И В и н ф ек ц и я си учун хос бўлган ўхш аш белгилардан 
ўткир б о ш л ан и ш и , м уш акларда о ғ р и қ б ўл и ш и , о ғи з бўш ли- 
ғида яр ал ар , катарал ўзгар и ш л ар , э к за н те м а, д и а р е я , айрим
ҳолларда н еврол оги к белгилар кузатиладиган эн терови рус и н ­
ф ек ц и яси билан ф ар к ^аш қ и й и н ч и л и к туғдиради. А м м о О И В
и н ф ек ц и я си учун йил н и н г ё з ва куз ф аслларида кўпаядиган 
м авсум ийлик ва тарқалган л и м ф ад ен и т характерли эмас.
6. А йрим ҳолларда ўткир О И В и н ф ек ц и я си н и сурункали 
ток соп л азм озн и н г қайта зўрайиш и ёки ўткир ток соп л азм оз б и ­


Ҳаёт давомида органишдаги орттирилган иммунитет танқислиги синдром
285
лан ф ар ғу тш га тўғри келади, чунки улар учун ҳам субф ебрил 
и с и т м а , м и а л г и я , л и м ф а д е н о п а т и я , ге п а т о л и е н а л с и н д р о м , 
турли-тум ан неврологик белгилар характерлидир. Бунда миокард 
ва кўзн и н г зарарланиш б елги л ари н и н г мавж удлиги, узок, давом
эти ш и ва к л и н и к б ел ги л ар и н и н г тургунлиги то к соп л азм оздан
д ар ак беради.
7. 
Э кзан тем а бўлган вақтда ўткир О И В и н ф ек ц и я си н и н г а й ­
рим қолларда тери ва кўринарли ш и л л и қ қаватларн и н г зарар­
л а н и ш и ва кам дараж ада ички аъзолар том он и д ан ўзгариш лар 
кузатиладиган иккилам чи захм б илан ф аркданади. И н т о к с и к а ­
ция б ел ги л ар и н и н г м авж удлиги ва нерв т и зи м и н и н г зар ар л а­
ниш и, ролилим ф аденит, ж игар ва тал о қ н и н г катталаш иш и О И В
и н ф ек ц и яси д ан д ар ак беради.
Одам папиллом аси вируси қўзғатадиган и н ф ек ц и я учун қўл, 
о ё қ ва юз терисида сўгаллар пайдо бўлиш и характерлидир. Сўгал- 
л ар етарлича катталикда бўлиш и м ум кин, тез ўсади ва иммун 
ти зи м и меъёрида ф у н к ц и яси н и баж араётган ки ш и л арга н и сб а­
тан даволаш қи й и н ч и л и к тугдиради. Ж и н си й аъзолар ва анал 
соҳасида сўгаллар (ўткир учли пап и л лом ал ар) одатда ж и н си й
йўл б и л ан О И В ю қтирган ки ш и лард а кўзга таш ланади.
П севдом ем браноз кандидоз (тил о қари ш и ) — ш и л л и қ пар- 
д ал ар зам буругли за р а р л а н и ш и н и н г тсоҳал ари (ти л , тан гл ай , 
мил к, лунж , б одом сим он б ез, ҳи қи л д оқ ва б ош қалар)да сари қ- 
о қ ёки сузм асим он караш лар ш аклида то ш м ал ар пайдо бўлади 
ва улар қўш илиб ш и л л и қ пардалар катта ҳажмдаги зарарланган 
м ай д он ч аларн и ҳосил қилади. Т ош м алар ш пателда о сон о л и ­
нади ва қи ри лад и , ўзидан қизарган ва қон ай д и ган и з (ю за) қол- 
д иради. Тил зарарлан ганда бем орлар таъм с ези ш н и н г бузил и - 
ш идан ш и к о ят қи л и ш л ари кузатилган.
А тр о ф и к (эри тем атоз) кан д и д оз оч қи зи л зар ар лан и ш б и ­
л ан нам оён бўлади ва асосан танглай ҳамда тил орқасида уч­
райди (бунда сўрқичлар си л ли к д ан и ш и м умкин).
А нгуляр хейлит (атроф ида гиперкератоз бўлган оги з бурчак- 
л ар и д аги қи зар и ш ва ёр и л и ш л ар ) алоҳида ёки о ги з бўш лиғи 
кан д и д ози н и н г бирорта ш акли билан бирга учраш и м умкин. Т е ­
ри да кандидоз зарарлан и ш л ар одатда чов соҳалари, қ ў л ти қ ости 
чуқурчаси ёки сут б езлари орасида учрайди. К ўпинча кандидоз 
зарарланиш лар оч қизил рангда бўлиб, улар ўралган бўлади. Кўп 
ҳолларда патологик ж араёнга б а р м о қ учлари қўш илади, бунда 
т и р н о қ соҳасида тери таран гл аш ган , кей и н ч ал и к т и р н о қ плас- 
ти н к ал а р и н и н г д и стр о ф и к ўзгариш лари билан кечадиган сурун­
кали ш акли га ўтиш и м умкин.
Рецидивланувчи (қайталанувчи) аф то з стом атитда 1 мм дан 
1 см. гача катталикда битта ёки б и р нечтагина эри тем атоз соҳа 
б илан ўралган оқи ш ф и б р и н о з сохта м ем бранали ярал ар пайдо


286
Оғиз бўш лит ши.ишқ қавати ва лаб касалликлари
бўлади. У лар оғриқпи бўлиб, гаплаш ганда ва ю тинганда хала- 
қит бериш и мумкин.

Download 13,62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   259   260   261   262   263   264   265   266   ...   313




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish