Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тошкент фармацевтика институти

Қоғоз хроматографиясини дори воситалари
сифатини аниқлашда қўллаш
тақисмланувчи қоғоз хроматографиясида катионларнинг мураккаб аралашмаларини бир-биридан ажратиб, доғларни рангли реакциялар асосида ёки флуоресценсияланиши ёрдамида аниқланади. Rf қиймати элемент ионини индувидуал тақсимланиш коэффиценти тўғри пропорцонал тақсимланади. Бу мақсадда қўзғалувчи фаза сифатида 5-8% НСl  сақлаган н-бутанол аралашмаси сўнг иккиламчи хроматографик жараённи 40% сув сақлаган пиридин қўллаб бир-биридан ажратиб олиш мумкин.
Қоғоз хроматографияси айрим дори моддаларни табиий маънбаларидан ажратиб олишда, саноат шароитида ажратиб олинган моддаларни (рутин, фитин) софлигини аниқлашда қўлланилади. Бу усул ёрдамида гликозидларнинг тозалиги аниқланилади (целанид, дигитоксин, кортизон). Гликозидлар учун аниқланиш сезгирлиги 4 мкг атрофида. Гликозидлар ташқи муҳит таъсирида ўзгаришларга учрайди, парчаланади. Шунинг учун уларнинг софлиги аниқлаш актуал аҳамиятга эга.
Қоғоз хроматографиясини органик ва неорганик моддалар сифатини ва миқдорини аниқлаш учун қўллаш мумкин.
“Кўк тамса” (синий лента) деб номланувчи махсус хроматографик қоғоз ёрдамида радиактив моддаларни аниқлаш ва бир-биридан ажратиш мумкин.
Электрохроматография
Электрохроматография тури сувли эритмаларда ионларга диссоциаланувчи ноорганик моддаларни ионларини силжиши холатига асосланган холда қўлланилади.
Узун хроматографик қоғоз тасмаси шиша тахтаси устига жойлаштирилади. Текширилувчи аралашма тасма ўртасига томчи холида ўтказилади. Хроматографик қоғоз тасмаси сув ёки тузли буфер эритмаси билан шимдирилади ва қуриб қолишдан сақлаш учун иккинчи шиша тахтаси билан ёпилади. Хроматографик тасма учи сувли идишга туширилади. Идишда графит электроди жойлаштирилади ва 100-400 кучланишли доимий электр манбаига уланади. Маълум вақтдан сўнг анионларни мусбат қутбга томон силжиши кузатилади. Ионларнинг турли тезликда харакатланиши туфайли қоғоз тасмаси бўйлаб, қайта тақсимланиши содир бўлади.
Коллоид эритмалар ажралмайди. Хроматографик тасма реа- гент билан пуркаб рангли бирикмалар хосил қилишига асосланиб, модда сифати аниқланилади. Аниқланувчи модда флоресценсияланиш хусусиятга эга бўлса, шу хусусият бўйича аниқлаш мумкин.