Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тиббий таълимни ривожлантириш маркази

Асфикция
Турлари:
а) Хомила гипоксияси.
б) Чакалоклар гипоксияси (ок ва кук).
в) Чакалокларнинг иккиламчи асфексияси.
Этиологияси:
Бачадон - йулдош алмашинувининг бузилиши, киндик уралиши, тугрук кучсизлиги, тугилишни чузилиб кетиши, сувни нафас йулларига кетиши, орка ва бош мия жарохатлари, упка-юрак етишмовчилиги.
Клиникаси: Хомила гипоксиясида пульс 160-180 та, 20-100 мартага камаяди, аритмик, хомила дастлаб куп кимирласа, сунгра секин кимрлайди.
Чакалоклар асфиксиясида: Кук турида (енгил, урта ва огир даражалар), терини кукариши, рефлекслар нимжон, пульс 60-70 та юрактонлари аник. Нафас юзаки, хар замонда.
Ок турида: нафас йук, тери окимтир, шиллик каватлар кукимтир, пульс кучсиз, юрак тонлари бугик, рефлекслар ноаник, АКБ 80 \ 60 мм. сим устунидан паст.
Тез ёрдам чоралари:
Хомила гипоксиясида:
1.Онани тинчлантириб, чуқур - чуқур нафас олиши маслахат берилади.
2. Оксигенация 15-20 минут.
3. Глюкоза 40% 20-40 мл в\и.
4. Кордиамин 1мл т\ ост.
5. Натрий гидрокарбонат 5%- 200мл в\и сек
Чакалоклар асфексияси.

1. 
   Резина баллон, кул ёки электросургичда юкори нафас йулларини тозалаш.
   
2. 
   Оксигенация.
   
3. 
   Киндик артериясига кальций хлорид 10% 3мл, 40% глюкоза 5-8мл, 5% натрий 5-6 мл
   

Гидрокарбанат.

4. 
   Оксигенация ва юракни ташки массаж килиш.
   
5. 
   Этимизол 1,5 % 0,3- 0,6 мл в\и
   

Эслатма Нафас тикланмаса , интубация килиниб, сунъий нафас аппаратига улаш керак.

1. 
   Викасол 1% 0,3-0,5 мл в\и.
   
2. 
   Интенсив назорат килиш.
   

Нафас йўлларини тиклаш
Ҳушсиз беморларда тилнинг тонуси пасайиб кетади ва бунинг оқибатида тил ўз оғирлиги билан ҳалқумнинг орқа қисмига тушиб қолади. Бу нафас йўлларининг обструкциясини кўп учрайдиган шакли бўлиб ҳисобланади. Шундай бўлса ҳам тилнинг бирикканлиги ва пастки ияк билан бирга сурилиши, бу хилдаги обструкцияларнинг иякни кўтариш ва пастки жағни олдинга қараб кўтаришни қўллаган ҳолда тезда бартараф қилиш имконини берувчи асосий усуллардан бири ҳисобланади. Пастки жағни олдинга қараб кўтариш травматик беморлар учун қўлланиладиган энг яхши усул бўлиб ҳисобланади, чунки бу усулда бўйин умуртқаларининг ҳаракатланиши эҳтимоли йўқолади. Бошни орқага ташлаш ва пастки жағни кўтариш . Бошни орқага ташлаш ва пастки жағни кўтариш усули бўйиннинг шикастланишига гумон қилинмаган беморларда қўлланиладиган энг самарали усул бўлиб ҳисобланади. Бу усулни бажаришда битта қўлни беморнинг пешонасига қўйиб кафт билан эҳтиёткорлик билан, лекин мустахкам ҳолда босилади. Иккинчи қўлнинг бармоқларини бемор иягининг суяк қисмига қўйилади. Иякни олдинга қараб кўтарилади ва пастки жағни бошни орқа ташлаш йўли билан ушлаб турилади. Бу усул натижасида тил ҳалқумнинг орқа қисмидан узоқлашади ва бу ўз навбатида нафас йўлларининг адекват ўтказувчанлигини таъминлайди.