Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тиббий таълимни ривожлантириш маркази

6. Салбий одатлардан халос бўлиш

• 
  Спритли ичимликлар,
  
• 
  Наркомания, токсикомания,
  
• 
  Чекиш
  

7. Маиший шароитни яхшилаш

• 
  Яшаш жойига бўлган талабларга эътибор бериш,
  
• 
  Оилада ижобий мухит яратиш,
  
• 
  Уй-жой экологиясини яхшилаш ( канализация, сув, газ, ва хк)
  
• 
  Маданий дам олишга эътибор бериш.
  

Валеология-саломатликнинг назарий ва амалий асосларидир. Саломатлик ҳақидаги назарий нафақат тиббий-биологик концепциялари асосида яратилади, балки жисмоний тарбия ва спорт билан шуғулланиш, жисмонан соғлом ва ҳаёт мобайнида фаолиятнинг барча турларини олий даражада қодир шахснинг шаклланишига ижобий таъсир кўрсатади. Иккинчи томондан, у тарбиявий аҳамиятга эга: шахснинг кенг дунёқарашга эга бўлишини, маънавий, ижтимоий ва биологик баркамолликка эришишини, касалликларга чалинмаслик хусусиятига эга бўлишини таъминловчи асосий омилларидан биридир. Жисмоний тарбия ва спорт билан шуғулланишнинг ривожланаётган организмга таъсири заминида организмдаги ҳамма аъзолар, тизимлар ва яхлит организмнинг ички ва ташқи муҳитлар ўзгаришларга кенг миқёсда мослашиш хусусиятларини шаклланиши ётади. Кам ҳаракатчанлик (гипокенезия) шароитида вояга етаётган болалар ва ўсмирлар организмининг ва аъзоларининг мослашув хусусияти қониқарли даражада бўлмайди. Шу сабабли улар организми ташқи муҳитнинг ва ички муҳитнинг ҳамда фаолиятнинг турли ва кескин ўзгаришларига ўз вақтида ва етарли даражада мослаша олмайди. Натижада болалар организмида турли хил патологик жараёнлар ва касалликлар келиб чиқади. Бу ҳол айниқса вояга етган ёш аёллар аъзоларининг, ҳомиладорликка хос бўлган юқори ва узлуксиз ортиб борувчи фаолликни бажаришга мослаша олмаслиги оқибатида кўплаб касалликлар келиб чиқишига сабаб бўлади. Ўз ўрнида бундай аёллардан туғилган авлодларнинг ҳам ҳаёти мобайнида мослашув хусусиятлари чекланган бўлиши мумкин. Ҳаракатли турмуш ва бадантарбия – ҳар куни уйқудан турганда бадантарбия билан шуғулланиш лозим. Бу кун давомидаги кайфиятимизга ҳам ўз таъсирини кўрсатади. Инсон ҳаракатдан тўхтар экан, унинг фикрлаш дунёси ҳам саёзлашади. Ҳаракат натижасида биз бир қанча касалликларни бартараф қила оламиз. Тонгги бадантарбия мускулларни чиниқтиради ва тетиклик бахш этади. Сув ҳавзаларида сузиш асабларни тинчлантиради. Ҳар куни узоқ масофага пиёда юриш қон айланиш системасини яхшилайди ва умрни узайтиради. Кунлик иш режани ташкил этиш – кунлик иш режангизни тузишга одатланинг, бу сизни тартибли ишлашингизга ёрдам беради. ҳар куни эрталаб бир неча дақиқани кунлик иш режангизни белгилашга сарфланг.