Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тиббий таълимни ривожлантириш маркази

Ўта хавфли юқумли касалликларга тегишли буйруқлар қуйидагилар:
1) ССВ нинг 1 сонли 02.01.2012 йилдаги Ўлат касаллигининг Республикада тарқалишини олдини олиш тўғрисида.
2) ССВнинг 25 сонли 25.01.2012 йилдаги Ўз.Рес-сида Вабо касаллигини олдини олиш ва уларга қарши курашиш тўғрисида.
3) СанПин 0215-06 16.10.2006 йилдаги Ўз.Рес-сида Вабо касаллигини олдини олиш чора тадбирларини эпид кузатувини олиб бориш.
4) СанПин 0304-12 сонли 15.05.2012 йилдаги Шифохона ичи инфекциясини олдини олиш санитария қоида меёрлари тўғрисида.
5) Ўзбекистон Республикаси ССВнинг 23.01.2015 йил №37- сонли буйруғи “Республикада аҳоли ўртасида ўта хавфли зооантропоноз юқумли касалликларга қарши олиб борилаётган чора- тадбирларни такомиллаштириш тўғрисида”.
Вабо – ўта хавфли юқумли касаллик бўлиб, ўткир сувсизланиш аломатлари билан кечадиган, кенг тарқалишга мойил хасталик ҳисобланади. 1965- йилда бизнинг Республикамиз ҳудудида – Хоразм ва Қорақалпоғистонда вабо эпидемияси кузатилган.
Этиологияси. Қўзғатувчиси – вабо вибриони. Вабо қўзғатувчисининг 2 тури: классик ва Эл – Тор вибрионлари мавжуд. Инфекция манбаи: бемор ва вибрион ташувчи одам. Юқиш йўли: фекал –орал механизм: бу сув йўли, алиментар йўл ва контакт маиший йўл билан амалга ошади. Вибрионнинг тарқалишида сув жуда катта аҳамиятга эга.
Клиникаси. Касалликнинг инкубатсион даври 2- 3 кун, 5- кунгача давом этиши ҳам мумкин. Одатда касаллик тўсатдан бошланади. Беморлар ҳожатга бориб, <<сабабсиз>> ичи суриб , оёқ- қўлларида дармон камаяди. Қисқа вақт ўтар- ўтмас ҳожатга бориш 4 -5 марта ва ундан кўп бўлиб, ажралаётган нажас ипир- ипир, оқ лойқа сув каби бўлади . Кўп ҳолларда қусиш ҳам бошланади ва оқибатда қисқа муддат ичида бемор организмида дегидрататсия (сувсизланиш) рўй беради.
Ўлат – ўткир , табиий ўчоқли юқумли касаллик бўлиб, тери ,лимфа тугунларнинг, ўпка, ичак ва бошқа органларнинг геморрагик – некротик яллиғланиши билан кечиб, оғир интоксикатсия, юқори иситма билан намоён бўлади.
Этиологияси. Касаллик қўзғатувчиси – ўлат бактериялари (Ерсиниа пецис). Ўлат антропозооноз касалликлар гуруҳига киради. Инфекция манбаи:
Кемирувчилар: сичқонлар, каламушлар, юмронқозиқлар. Қон сўрувчи ҳашаротлар: бургалар.
Бемор одам – бубондаги йиринг билан, балғам, нажас ва қусуқ массалари билан беморлар кўп миқдорда ўлат таёқчаларини ажратади.
Касаллик контакт йўл , трансмиссив йўл , ҳаво- томчи йўли билан ҳамда алиментар йўл (оғиз орқали) билан юқади.