Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тиббий таълимни ривожлантириш маркази

5.1- Мавзу. Инфекцион назорат
маърузалари
Инфекция-сўзи тор маънода олинганида микроорганизмнинг макроорганизмга киришидир. Инфекцион жараён эса патоген омил кирган организмда юз берган патофизиологик ўзгаришлардир. Инфекцион касаллик бу инфекцион жараённинг клиник белгилар билан намоён бўлишидир. Ҳозирда 1060 дан ортиқ юқумли касалликларни турлари бор, уларнинг инсон ҳаётида ва иқтисодиётга катта таъсири бор. Юқумли касалликлар бошқа касалликлардан қуйидагилар билан фарқ қилади:

• 
  Юқумли касалликларни патоген микроб қўзғатади.
  
• 
  Бемор касаллик манбаи бўлади ва касалликни бошқаларга юқтиради.
  
• 
  Бемор организмида бўлган касалликка қарши иммунитет ҳосил бўлади.
  

Юқумли касалликлар таснифи. Юқумли касалликларни қуйидаги гуруҳларга бўлиб ўрганиш тавсия этилади:
1. Ичак юқумли касалликлари.
А.Типик (вабо, ичбуруғ, тенидиозлар, лентасимон гижжа, энтеробиоз).
Б.Токсикоинфекциялар (ботулизм, сальмонеллёзлар, стафилококкли токсикоинфекциялар).
В.Ичакдан ташқари органларда патологик ўзгаришларга олиб келадиган баъзи ичак касалликлари (амёбиаз, аскаридоз, трихенеллез, эхинококкоз).
Г.Баъзи ичак касалликларида бактеремия содир бўлади ва микроблар турли органларни шикастлайди (қорин тифи, паратиф А, В, бруцеллёз).
2. Нафас йўллари юқумли касалликлари.
А. Қўзғатувчилар кирган ва ўрнашган жойда кўпаяди (кўкйўтал, қизамиқ).
Б. Қўзғатувчилар бактеремия чақириб турли органларни шикастлайди (менингококкли ва паротитли инфекция).
В. Қўзғатувчилар бактеремия чақириб, терида ва шиллиқ қаватларда специфик ўзгаришларга олиб келади (чинчечак, сувчечак, мохов).
Г. Ҳаво-томчи йўлидан ташқари контакт йўли билан ҳам юқади (дифтерия, скарлатина).
3. Қон оркали юқадиган юқумли касалликлар.
А.Типик (малярия, лейшманиоз,вирусли гепатитлар, ОИТС).
Б.Бошқа ҳамма қон орқали юқадиган юқумли касалликлар зооноздирлар (ўлат, бруцеллёз).