Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирининг

Сперматозоидлар аспирацияси.
Уруғ йўлларининг аплазияси ёки уларнинг мояк 
oртиғидн то уруғ бўртмачасигача ҳар қандай даражадаги тузатиб бўлмайдиган 
ўтказмаслик 
ҳолати 
туфайли 
сперматозоидларнинг 
транспорти 
бузилишида 
сперматозоидлар аспирацияси
 
қўлланилади. Масалан, уруғ чиқариш йўллари аплазияси 
ёки вазовазостомиянинг муваффақиятли бўлмаган натижаси. Сперматозоидларни уруғ 
чиқариш йўллари, мояк ёки унинг ортмасидан олиш мумкин. Шубҳасиз, бундай ҳолларда 
экстракорпорал уруғлантиришсиз ҳомиладор бўлиш мумкин эмас. Шу муносабат билан 
якуний натижа сунъий уруғлантириш услубини тўғри танланишига боғлиқ. 

---

286 
Сперматозоидларнинг моякдан ёки унинг ортмасидан аспирациясида экстракорпорал 
уруғлантиришдан олдин микроманипуляциялар ўтказиш зарур. Бу фақат сақланиб қолган 
сперматогенез мавжуд бўлгандагина мумкинлиги аниқ. Билвосита, сперматогенезнинг 
мавжудлиги гормонлар даражаси ва мояк ҳажми билан тасдиқланади, аммо бу ҳолда энг 
аниқ диагностика усули – бу мояк биопсияси ҳисобланади. 
Уруғ йўлларидан сперматозоидлар аспирацияси. 
Муолажа локал анестезия 
остида ёрғоқда кесма ҳосил қилиш орқали амалга оширилади. Операцион микроскоп 
остида уруғ йўли кесилади, оқаётган сперма аспирация қилинади ва озуқалаш муҳитига 
жойлаштирилади. Сперматозоидларнинг етарли миқдорини (10-20 миллион) олгач, уруғ 
йўлига чоклар қўйилади. Энг етилган ва ҳаётчан сперматозоидлар айнан уруғ йўлидан 
олинади, чунки улар аллақачон мояк ортиғидан ўтган бўлиб, бу ерда улар охиригача 
етилган. 
 
Мояк ортиғидан сперматозоидлар аспирацияси.
Ушбу усул ўтказилган 
жарроҳлик амалиёти, жароҳатлар ёки инфекциялардан сўнг уруғ чиқариш йўли мавжуд 
бўлмаса ёки ичи ёпиқ бўлганда қўлланилади. Мояк ортиғига кириш ёрғоқда кесилган 
кесим орқали кириш билан бир хил, гарчи кўпинча оддий пункция бажарилса ҳам. 
Сперматозоидлар битта ажратилган йўлдан олинади – 10-20 миллион аспирация қилинади 
(улар экстракорпорал уруғлантириш учун ишлатилади), шундан кейин мояк oртиғи йўли 
тикилади. Мояк ортиғидан олинган сперматозоидлар мояк ортиғи орқали уруғ йўлига 
ўтган сперматозоидлар каби етилган бўлмайди, шунинг учун ҳам айтиб ўтилганидек, 
экстракорпорал уруғлантиришдан олдин микроманипуляциялар талаб қилинади. Мояк 
ортиғидан материалдан фойдаланилганда уруғланиш 65% ҳолларда, ҳомиладорлик - 50% 
да кузатилади, аммо ҳар ҳолда муваффақиятга эришиш эҳтимоли ҳам сперматозоидлар, 
ҳам мояк хусусиятлари билан белгиланади.